Buxoro davlat universiteti a. N. Murtazoyev texnik mexanika

2. Detallarga tushadigan yuklanish turlari
Yuqorida biz detalga ta’sir etuvchi yuklanish vaqt o’tishi bilan o’zgarmas bo’lgan hollarda ruxsat etilgan kuchlanishni topish usul­larnini ko’rib chiqdik. Ma’lumki, mashina uzellarini tashkil etuvchi aksariyat detallar xarakatda bo’ladi. Bunday hollarda detallarga ta’sir etuvchi yuklanish va ularda hosil bo’ladigan kuchlanish vaqt o’tishi bilan o’zgarib turadi. Shuning uchun bunday detallarning chi­damliligi hisoblanadi. Odatda, ta’sir etuvchi yuklanish va undan hosil bo’ladigan kuchlanishlar uch xil bo’ladi.
1. Yuklanish doimiy:
2. Yuklanish simmetrik:
3. Pulsastiyalanuvchi yuklanish:
*


20.2 - rasm. Yuklanish turlari.
Kuchlanishlarning eng katta va eng kichik qiymatlari yig’indi­sining yarmi stiklning o’rtacha kuchlanishi, ayirmasining yarmi esa stiklning amplitudasi deyiladi.
demak

Shartli ravishda _o’r - o’zgarmas; _a - o’zgaruvchan.
Цiklning xarakterini aniqlash uchun asimmetrik koeffistient kiritiladi.

Cimmetrik stikl bilan o’zgaruvchi kuchlanishlar uchun:

Pulsastiyalanuvchi stikl bilan o’zgaruvchi kuchlanishlar uchun:

Ana shuning uchun ham detaldagi kuchlanish simmetrik stikl bilan o’zgarganda chegaraviy kuchlanish _-1 bilan, pulsastiyalanuvchi stikl bilan o’zgarganda esa ₀ bilan belgilanadi.
Kuchlanish simmetrik stikl bilan o’zgarganda ruxsat etilgan kuchlanish quyidagicha aniqlanadi:

K - haqiqiy konstentrastiya koeffistienti:

 - detal sirti holatining toliqish chegarasiga ta’sirini xarakterlovchi koeffistient; u loyihalanayotgan detal toliqish che­garasining sirti jilolangan namuna detalning toliqish chegarasiga bo’lgan nisbatiga teng:

Yuklanishning o’zgarish stikli pulsastiyalanuvchi bo’lganida rux­sat etilgan kuchlanish quyidagicha topiladi:

bu yerda  - o’zgarish stikli simmetrik bo’lmagan kuchlanishning material mustahkamligiga ta’sirini ko’rsatuvchi koeffistient. U quyidagicha aniqlanishi mumkin: