Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud



Download 2,11 Mb.
bet186/253
Sana16.04.2022
Hajmi2,11 Mb.
#556792
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   ...   253
Bog'liq
Bulardan tashqari, tovush o\'zgarishlarining yana quyidagi ko’rin

Yoyiq atov va so‘z-gaplar
Bilib oling. Atov gaplar turli xildagi sodda va murakkab aniqlovchilar bilan bemalol kengayadi. Atov gap kengaygan harakat nomi birikmalari bilan ham ifodalanishi mumkin. So‘z-gaplarning kengayishi juda qiyin va o‘ta chegaralangan.
Ba’zan so‘z-gaplar takrorlanib qo‘llanadi:
Ergash tushunmadi:
-Nima-nima? - dedi ko‘zini katta ochib.
-Biror gap eshitdingizmi? – so‘radi Jo‘raxon.
-Yo‘q-yo‘q! (As.M.)
Sodda yig‘iq va sodda yoyiq gaplar
Ona tili (5-sinf)
Faqat kesimdan yoki ega va kesimdan iborat bo‘lgan gap yig‘iq gap hisoblanadi. Masalan: Kuz. Qara. Men keldim.
Kesimning boshqa bo‘laklar bilan kengayishidan hosil bo‘lgan gap yoyiq gap deyiladi. Masalan: Men uni ko‘rdim.
Ona tili (8-sinf)
Esga oling. Faqat ega va kesimdan iborat bo‘lgan gap sodda yig‘iq gap hisoblanadi.
Ega va kesimdan boshqa bo‘laklar bilan kengaygan gap sodda yoyiq gap deyiladi.
Bilib oling. Gapning kesimi yoki egasiga tobelanib, ularga ergashib keladigan bo‘laklar ikkinchi darajali bo‘laklardir. Ikkinchi darajali bo‘laklar uch turli. Bular aniqlovchi, to‘ldiruvchi va hollardir. Ular fe’l, ot, sifat, son, ravish, taqlid so‘zlar, olmoshlar bilan ifodalanishi mumkin. Aniqlovchi, to‘ldiruvchi, hollar gapni, uning ayrim bo‘laklarini kengaytirishga, aniqlashga xizmat qiladi. Gap tarkibida ikkinchi darajali bo‘laklardan birontasi ishtirok etsa, bunday gap yoyiq gap hisoblanadi.
Yoyiq gapni aniqlovchili, to‘ldiruvchili, holli so‘z birikmalariga ajratish:
Ozbekistonda 21- martda Navro‘z bayrami shod-xurramlik bilan nishonlanadi.
Namuna: 1) O‘zbekistonda nishonlanadi (h.b.) – O‘zbekistonda (qayerda?) nishonlanadi; 2) 21 – martda (a.b.) – 21-(nechanchi?) martda; 3) Navro‘z bayrami (a.b.) – Navro‘z (qanday?) bayram; 4) bayrami nishonlanadi (ega-kesim) – bayrami (nima?) nishonlanadi; 5) shod-xurramlik bilan nishonlanadi (h.b.) – shod-xurramlik bilan (qay tarzda?) nishonlanadi.

Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish