Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

Ona tili (5-sinf)
Ma’lum bir fikrni ifodalash uchun so‘zlarni tilimizning muayyan qoidalari asosida bir-biriga bog‘lab, gap tuzamiz.
So‘zlarning bir-biriga bog‘lanishi, gap va uning turlarini o‘rgatadigan tilshunoslik bo‘limiga sintaksis, tinish belgilari va ularni yozma nutqda to‘g‘ri qo‘llash yo‘l-yo‘riqlarini o‘rgatuvchi tilshunoslik bo‘limiga esa punktuatsiya deyiladi
Ona tili (8-sinf)
Bilib oling. Biz foydalanayotgan til turli birliklardan, vositalardan iborat. Ularning har biri tilda o‘zining muhim vazifasini bajaradi. Tahlil qilganda til birliklari ajratiladi, aniqlanadi va izohlanadi.
Gap – tilning birligi.
So‘z birikmasi – tilning birligi.
So‘z – tilning birligi.
Tovush – til birligi.
Qo‘shimcha – til birligi.
Til birligi – bir-biridan vazifasi, ifoda materiali, tuzilishi va tizimdagi o‘rni bilan farqlanadigan til hodisasi.
Bilib oling. So‘zlarning tildagi muayyan qonun-qoidalar asosida o‘zaro birikuvidan so‘z birikmalari va gaplar hosil bo‘ladi. So‘z birikmalari va gaplar o‘z qurilishi va ifoda mazmuniga ko‘ra farqlanadi.
So‘z birikmalari va gaplarning qurilishi va ifoda xususiyatlarini o‘rganuvchi til bo‘limi sintaksis deyiladi.
Sintaksis so‘zlarning bir-biri bilan bog‘lanishi hamda gap tuzilishi qonun-qoidalarini o‘rganganligi uchun unda: 1) so‘z birikmasi sintaksisi; 2) gap sintaksisi kabi bo‘limlar mavjuddir.
Gap o‘g‘zaki nutqda ma’lum bir ohang bilan aytiladi. Bu ohang yozuvda tinish belgilari bilan ifoda etiladi. Tinish belgilari qo‘llanishi haqidagi qoidalar yig‘indisi punktuatsiya deyiladi. Shuning uchun sintaksis tilimizning fonetikasi, leksikasi, morfologiyasi va imlo qoidalari bilan uzviy bog‘langan. Sintaksis tilimiz imkoniyatlarining ko‘zgusidir.
Har qanday til o‘zining nutq tovushlari, so‘zlari (iboralari) va qo‘shimchalaridagi imkoniyatlarini sintaksisda, ya’ni gap qurilishida namoyon qiladi.
So‘z birikmasi sintaksisi