Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud



Download 2,11 Mb.
bet151/253
Sana16.04.2022
Hajmi2,11 Mb.
#556792
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   253
Bog'liq
Bulardan tashqari, tovush o\'zgarishlarining yana quyidagi ko’rin

Sof va vazifadosh yuklamalar
-u (-yu), -da yordamchisi o‘rniga va bog‘lovchisini qo‘yish mumkin bo‘lsa, bog‘lovchi vazifasida, boshqa holatlarda yuklama vazifasida keladi.
-da yordamchisi yuklama vazifasida kelganda, ko‘pincha uning o‘rniga ham yuklamasini qo‘yish mumkin bo‘ladi.
Yuklamalarning ma’no jihatdan turlari
Gapning mazmuniga so‘roq-taajjub ma’nosini yuklovchi yordamchi so‘zlarga so‘roq yuklamalari deyiladi.
Yozuvda –mi yuklamasi so‘zga qo‘shib, qolgan yuklamalar esa chiziqcha bilan ajratib yoziladi.
So‘roq-taajjub yuklamalari: -mi, -chi, -a(ya).
O‘zi qo‘shilayotgan so‘zning ma’nosini ayirib-chegaralab keluvchi faqat va –gina (-kina, -qina) yuklamalari ayiruv-chegaralov yuklamalari hisoblanadi. Bulardan faqat sof yuklama, -gina (-kina, -qina) vazifadosh yuklamadir.
Ayiruv-chegaralov yuklamalari: faqat, -gina (-kina, -qina), atigi, xolos.
Gapning ma’lum bir bo‘lagi yoki butun gap ma’nosini kuchaytirib, ta’kidlab keluvchi yuklamalar kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari hisoblanadi.
Hatto, nahotki, ham, g‘irt singari so‘zlari, ­-ku, -u (-yu), -da, -oq (-yoq) qo‘shimchalari kuchaytiruv-ta’kid yuklamalaridir.
Yozuvda –ku, -u (-yu), -da yuklamalari chiziqcha bilan, -oq (-yoq) yuklamasi esa qo‘shib yoziladi.
Kuchaytiruv va ta’kid yuklamalari: –ku, -u (-yu), -da, -oq(-yoq), ham, hatto(ki), nahotki, axir, qoq.
So‘z yoki gapga o‘xshatish-qiyoslash ma’nosini yuklovchi (xuddi, go‘yo(ki) kabi yordamchi so‘zlar o‘xshatish-qiyoslash yuklamalari hisoblanadi.
O‘xshatish-qiyoslash (aniqlov) yuklamalari: xuddi, ayni, go‘yo, go‘yoki, bamisoli, naq.
Gap mazmuniga gumon ma’nosini yuklovchi –dir qo‘shimchasi gumon yuklamasi hisoblanadi.
Bu yuklama –man, -san qo‘shimchalari qatorida turuvchi uchinchi shaxs qo‘shimchasi –dir bilan shakldoshdir. -dir yuklamasi urg‘u olmaydi.
Qiyoslang: Vatanni sevmoq iymondandir. (kes. qo‘sh.) - Uyiga yеtib borgandir. (gum.yukl.)
Gap mazmunidagi inkor ma’nosini uqtiruvchi hech, sira, aslo, na…, na kabi so‘zlar inkor yuklamalari sanaladi. Bunday yuklamalar qo‘llanganda, gapning kesimi, asosan, inkor shaklida bo‘ladi.
Shunday qilib maktab darsligida: 1) so‘roq va taajjub yuklamalari; 2) ayiruv-chegaralov yuklamalari; 3) kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari; 4) o‘xshatish-qiyoslash yuklamalari; 5) gumon yuklamalari; 6) inkor yuklamalari farqlanadi.

Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish