Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud



Download 2,11 Mb.
bet25/253
Sana16.04.2022
Hajmi2,11 Mb.
#556792
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   253
Bog'liq
Bulardan tashqari, tovush o\'zgarishlarining yana quyidagi ko’rin

Paxta, nimcha, o‘simlik so‘zlarida ham yonma-yon kelgan ikki undosh bor, lekin bu undoshlar bir bo‘g‘inda bo‘lmaganligi uchun qator kelgan undoshlar hisoblanmaydi.
AL va KHK darsligidan:
Qo‘sh undoshlarning qo‘llanilishi. O‘zbekcha so‘zlarning fonetik tuzilishidagi o‘ziga xoslik shundaki, so‘zning boshida ketma-ket ikki undosh bir joyda kelmaydi. Shuningdek, so‘zning oxirida ham st (ost, ust), lt (yilt, milt), rt (qurt, to‘rt, turt) kabi qo‘sh undoshlardan tashqari, boshqa undoshlar yonma-yon kelolmaydi.
Traktor, stakan, stol so‘z boshida qo‘sh undosh kelgan so‘zlar xorijiy tillaridan kirib kelgan so‘zlardir. So‘zlarning bunday tovush tuzilishi tilimizga xos bo‘lmaganligi uchun ham qo‘sh undoshlar orasida, ba’zan oldida bir unli qo‘shilib ikki bo‘g‘inga ajratilgan holda talaffuz qilinadi (tiraktir, istakan kabi), lekin ular asl holatida yoziladi (traktor, stakan kabi).
So‘z oxirida kelgan go‘sht, musht (sht), daraxt, baxt (xt), barg (rg) kabi so‘zlar esa, asosan, fors-fojik tilidan o‘tgan. Bunday so‘zlarda qo‘sh undoshlardan biri talaffuzda tushirib qoldiriladi.Ular yozuvda saqlanadi: go‘sht-go‘sh, daraxt-darax.
So‘z o‘rtasida qo‘sh undoshlarning kelishi ancha faol. U deyarli barcha undoshlarda uchraydi: katta, sodda, alla, hissa, lazzat, himmat, jajji, musaffo, do‘ppi, minnat, arra, quvvat, labbay, to‘qqiz.

Qo‘sh undoshli so‘zlar

Takror undoshli so‘zlar

Qator keladigan
undoshli so‘zlar

Ohang va uning nutqdagi ahamiyati
Og‘zaki nutq oqimi bo‘linuvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan tovushlar ketma-ketligidan iborat. Bunday bo‘linuvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan tovushlar qatori segment birliklar qatori hisoblanadi. Lekin og‘zaki nutqimiz faqat segment birliklardangina tashkil topmaydi. Bulardan tashqari ketma-ket joylashgan va bo‘linuvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan tovushlar qatori ustiga qo‘yilgan ustsegment birliklarga ham ega bo‘ladi va bu birliklar nutqimiz ta’sirchanligini ta’minlaydi.

Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish