Бухоро давлат университети

Модел ва индекслар вариантининг аҳамияти.
Балиқ тана ўлчовлари аниқ мақсадга эга ўрптача катталик турли хил белгиларга эга бўлган белгилар характерли хусусият бўлиб ҳисобланади. Бу белги ўлчовлари математик анализлар ўзаро мувофиқ бўлиши керак. Балиқнинг умумий конструкцияси бошқа умуртқалиларнинг конструкциясидан кескин фарқ қилади. Балиқ умуртқаси анча узоқ муддат ривожланади. Лекин ҳаёт давомида унинг ўсиш суръати бир хил эмас. Ёш зотлардан анча тез, қариларда секин бўлади. Балиқ бутун умри бўйича ўсадиган ҳайвон. Худди шунақа ўхшаш унинг тана қисмлари қандай ва қачонгача ўсиши ҳам номаълум. Бош, кўз балиқ ёшлигида тез ўсади сўнгра бу қисмларнинг ўсиши анча секинлашади ва унчалик кўзга ташланмайди. Шу ерда нисбатан кўз кичик, бош кичик ва ҳоказо. Балиқ ўрганилганда бир қанча белгилар вақт ўсиш суръати кабилар ўзгариб туради. Масалан, Rutulus rutulus (вобла) нинг дум танаси узунлиги қанча. Воблаан 100 экз. олинади ҳар бир зот штангоцеркул билан ўлчанади – дум танасининг узунлиги. Ўлчовлар (мм) узунлиги 100 дан то 300 мм бўлганларда 20 дан 40 мм гача фарқ 21 сон атрофида. Доимий рақам йўқ. Бундай доимий бўлмасликни сабаб: дум узунлиги билан чамбарчас боғлиқ, тана узунлигининг функцияси ҳисобланади: балиқ танаси узунликка қараб ўсади, лекин ўсиш бир текисда бўлмайди. Кичик балиқларда узунроқ бўлади. Балиқ систматикасининг ўзига хос лчовлари бўлаи ва шунга асосан ҳисоб – китоб ишлари амалга оширилади. Бу устунлик қилдиган ёки модел катталик дейилади. Ҳамма вақт белги катталиги ҳисобга олинади. Бу ерда 100 экз. вояга етган вобла олинади. Тана узунлиги фоиз ҳисобида олинади, фарқ 18 ва 21 % оралиғида бўлади. Баъзи зотларда тана узунлигига нисбатан 18 %, бошқаларда 19 % ва бу фарқ 24 % гача етади. Лекин ҳар бир группадаги зотлар сони ҳам ҳар хил, 7 та зотларда дум узунлиги 18 % ни, 9 тада 19 % ни, 26 тада 20 % ни, 38 тада 21 % ни, 13 тада 22 %, 6 тада 23 % ни ва 1 тада 24 % ни ташкил қилади. Энди келтирилган индексларни тартиб билан қўйиб чиқамиз.