Бухоро давлат университети ш. Р. Баротов, Л. Я. Олимов, О. Р. Авезов

Қобилиятлар ва қизиқишлар
Инсон қобилиятларини ривожлантиришнинг муҳим омиллари − барқарор махсус қизиқишлардан иборатдир. Махсус қизиқишлар − бу инсоният фаолиятининг қандайдир соҳа мазмунига бўлган қизиқишлари бўлиб, бу қизиқишлар ана шу турдаги фаолият билан касб тариқасида шуғулланиш мойиллигига ўсиб кўтарилади. Билишга доир қизиқиш бу ўринда фаолият усуллари ва услубларини амалий равишда эгаллаб олишни рағбатлантиради.
Бирор меҳнат ёки ўқув фаолиятида қизиқишнинг пайдо бўлиши бу фаолиятга нисбатан қобилиятларнинг уйғониши билан чамбарчас боғлиқлиги ва қобилиятларнинг ривожланиши учун дастлабки замин сифатида хизмат қилиши қайд қилинган. «Бизнинг ниятларимиз,− Гёте сўзлари билан айтганда, − биздаги яширин қобилиятларнинг олдиндан сезилиши, биз амалга оширишимиз мумкин бўлган ишларнинг жарчисидир». Боланинг мустаҳкамланган қизиқишлари унинг қобилиятларини акс эттирувчи «лакмус қоғози»дир, уйғонаётган қобилият ўзидан дарак бермаяптимикин, деб атрофдагиларни ўйлатадиган сигналдир.
Юқорида айтиб ўтилганидек, ўсмирларда бу қизиқишлар, гарчи эҳтиросли бўлса ҳам, қисқа муддатли завқ характерига эгадир, Ўсмирлик ва ўспиринлик ёшида ҳар турли ва кўпинча сўниб бораётган қизиқишлар ривожланаётган шахсда қобилиятларни намоён қилишда муҳим роль ўйнайди. Тарбиячиларнинг ўсмирлар ёки ўспиринлар қизиқишлари соҳасига шундай муносабатда бўлишлари педагогик жиҳатдан муҳимдир. Бу эса уларнинг билишга бўлган эҳтиёжларини чуқурлаштириш ва кенгайтиришни назарда тутади.
Назорат саволлари:

1. 
   Қобилият тўғрисида умумий тушунча беринг.
   
2. 
   Қобилиятнинг сифат ва миқдор тавсифини изоҳланг.
   
3. 
   Қобилиятнинг тузилишини тушунтириб беринг.
   
4. 
   Талантнинг психологик асослари.
   
5. 
   Қобилият ва талантнинг табиий шартлари.
   
6. 
   Қобилият ҳақида назариялар.
   
7. 
   Қобилиятнинг ривожланиши.
   
8. 
   Қобилиятнинг тузилиши юзасидан мулоҳазалар.
   
9. 
   Қобилиятга психологик ёндашувлар талқини.
   
10. 
    Қобилият иерархияси ва ривожланиши ҳақида мушоҳадалар.