Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

 
ОИЛАДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ МАШҒУЛОТЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТИШДА АЁЛНИНГ 
ЎРНИ 
Сафаров Ф.С.,ў
қ
итувчи, Сатторов А.Ч.,ўқитувчи 
Когон мактабгача таълим ва хизмат кўрсатиш коллежи, Когон ш. 
 
Соғлом авлодни тарбиялаш ҳамма замонларда ҳам жамият ривожи, тинч-осойишталигини 
таьминлашга хизмат қиладиган инсон маьнавий баркамол бўлиши учун, энг аввало,жисмонан соғлом 
бўлиши керак. Боланинг соғлом ва бақувват бўлиб шаклланишида оиланинг айниқса ота-она, опа-ака 
эьтибори,ғамхўрлиги чуқур аҳамият касб этади. Бу тўғрисида Ўрта Осиёлик буюк аллома Беруний 
ўзининг “Минерология” асарида бўлажак ота-онанинг фарзанд олдидаги масьулияти ҳақида, онанинг 

---

“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР” 
28 
ҳомаладорлик пайтидан ҳомиласига эьтиборни кучайтириш, унга юмшоқ муносабатда бўлиш ва шу 
пайтдан эьтиборан уни тарбиялаб боришни уқтириб ўтади. Болани тарбиялашда ота-она бир хил талаб 
ва мақсад қўймоғи лозимлигини таькидлайди. Ҳақиқатдан ҳам бола учун илк жисмоний ва ақлий 
тарбия ўчоғи бу оила саналади. Оилада жисмоний тарбияни тўғри амалга ўшириш учун ота-
оналарнинг, мактабгача таьлим муассасаларида, шунингдек, болаларнинг спорт мактабларида қандай 
жисмоний машқлар билан шуғулланишларини ва кун тартиби ҳамда бутун ҳафта давомида қандай 
жисмоний юклама бажараётганлигини билишлари зарур. Шуни ҳам алоҳида эьтиборга олиш лозимки, 
ҳамма болалар ҳам Мактабгача таьлим муассасаларида боравермайди. Бундай болаларнинг ота-оналари 
уларнинг тўлиқ жисмоний ривожланишини кузатувга олишлари шарт.Яхши биламизки оилада отанинг 
иқтисодий мажбуриятлари мавжуд. Ота оила аьзоларининг яхши яшаши болаларининг иқтисодий 
жиҳатдан беками кўст бўлиб ўсиб-улғайишида моддий таьминотни амалга оширади. Базан ота 
фарзандларини билан шуғаллана олмай қолади. Шуни ҳисобга олган ҳолда онанинг фарзанд 
тарбиясидаги масьулиятини икки карра оширади. Аёл шундай улуғ зотки у инсонларнинг дунёга 
келишига, ўсиб-улғайиб камол топишига беминнат хизматини аямайди. Шундай экан она биринчи 
навбатда боланинг кун тартибини тузиб чиқиши талаб этилади. 
-
овқатланинш режимини тўғри ташкил этиш; 
-
санитария-гигиена шароитларини таьминлаш; 
-
ақлий тарбияга эьтибор қаратиш;
-
меҳнат малакаларини шакллантириш; 
-
жисмоний тарбия машулотларини ташкил этиш; 
-
ўз вақтида фаол дам олиш; 
-
кечки ва кундузги сайрлар; 
Она боланинг эрталабдан кечгача бўлган даврни ўз ичига олган ҳолда кун тартибига мувофиқ 
жисмоний тарбия ишларини режалаштиради эрталабки гимнастика, жисмоний тарбия машғулотлар, 
ҳаракатли ўйинлар йил фаслига қараб боланинг ёшини ҳисобга олган ҳолда агар жисмоний тарбия 
машғулотларини ўтказиш учун шароитлар яратилган махсус хоналарда ўтказилиши болада 
қизиқишнинг уйғонишида ва фаол ҳаракат пайдо бўлишида ёрдам беради. Очиқ ҳавода машқ 
бажараётган болада чарчаш аломатлари кам кузатилади, яьни тоза ҳаво бола организмида карбонат 
ангидрид тўпланишида йўл қўймайди. Шуни ҳам инобатга олиш керакки совуқ шароитларда махсус 
жисмоний тарбия машғулотлари учун ажратилган хоналарда олиб бориш талаб этилади. Чунки 
боланинг иммунитети катта инсонларникидан фақрли ўлароқ юқумли касалликларга чидам кучи суст 
бўлади шуни ҳисобига ҳаво ёқимли ва илиқ бўлган вақтларда очиқ ҳавога олиб чиқиш тавсия этилади. 
Илк ёшдаги болаларнинг бедорлик вақтлари онасига айён бўлади шуни билган ҳолда ҳар куни 
енгил фаол, уқалаш машқлардан иборат бўлган жисмоний ишлар олиб борилади. Жисмоний тарбия 
машғулотлари 3-4 ёшли болалар билан ҳафтада 2 марта 20 дақиқа эрталабки бадантарбия ва жисмоний 
дақиқалардан ташқари. 4-7 ёшли болалар билан ҳафтасига 3 марта машғулотнинг давомийлиги 30-35 
дақиқа ташкил этилиши мақсадга мувофиқ