Бугун Ўзбекистон Республикаси-иқтисодиёти бозор иқтисодиётига асосланган, тўхтовсиз ривожланаётган давлат

Ташишга тайёрлаш ва қабул қилиш. Сифати, ўрами ва термик қайта ишланиши кўрсатилган стандартларга ёки техник шароитлар талабларига жавоб берадиган юклар ташишга қабул қилинади. Темир йўл талаби бўйча жўнатувчи юкни ёки тарани ҳолатини текшириш учун стандартлар ёки техник шароитлар кўрсатиши керак. Маҳсулотлар ўраладиган тара тоза, соз ва бир неча ярусга вагонга ортишда чидамли бўлиши керак.
Жавобгарликни ошириш мақсадида жўнатувчи ташиш ҳужжатлар комплекти билан бирга, ортиш куни белгиланган текширилаётган юкка сифат ҳақида гувоҳномани бериши керак. Сифат ҳақида гувоҳнома маҳсулотни ва уни ўрами стандарт ва техник шароитлар талабларига тўғри келиш келмаслигини тасдиқлайди. Бу ҳужжатда юкни тўғри номланиши, сифатли ҳолади ва ташишга хозирлаш учун зарур.
Совутилган гўшт, ҳамда пресланган ҳамир туришлар учун уларни ишлаб чиқариш куни белгиланади, янги мева ва сабзавотлар учун-узилган ва упаковкаланган куни.
Агарда йирик ортиш пунктларида маҳсулотни сифати бўйича Давлт инспекциясининг ишчиси бўлса, у текширувдан кейин маҳсулот сифати ҳақидаги гувоҳнома ўрнига сертификат беради, у накладнойга киритилади. Сифат ҳакқидаги гувохномага жўнатувчи муҳр уради, сертификатга эса-сифат бўйича давлат инспекцияси. Сертификат ёки сифат ҳақидаги гувоҳномадан ташқари жўнатувчи маълум бир юкларга накладнойга қўшиб ветиринар гувоҳномани ёки карантин сертификатини бериши керак.
Ветиринар гувоҳномани ветиринар надзорни (кўрикка) маҳаллий органлари гўшт ва гўшт мақсулотларини, товуқ тухумларини, сут ва сут маҳсулотларини, асал ариларини, тирик балиқни жўнатишда карантин сертификатини-карантин инспекция органлари карантин туманларидан мева сабзавот ва тирик усимликларини жўнатишди.
Ҳамма айтиб чиқилган ҳужжатлар юкни таъминлаш бекатигача кузатиб боради ва накладной билан бирга қабул қилувчига берилади. Бу ҳужжатларни бор-йўқлигига қарамай жўнатиш бекатининг ишчилари мақсулот сифатини текширишга ҳақи бор
9. боб. Юкларни алоҳида шароитларда ташиш


9.1. Транспортёрларда ташиладигон юклар ва ногабарит юклар. Ногабарит юклар синфлари

Агар юк очиқ ҳаракат таркибида, тўғри горизонтал участкада юклаш габарити чегарасидан ошса, вагон йўлнинг эгри бўлагида габаритдан чиқиб кетса, ногабарит юк деб ҳисобланади . Ногабаритлик бир ва икки ёқли бўлади. Юкнинг тик кўндаланг сатҳда юклаш габаритидан чиқиб кетишига қараб ногабаритлик пастки, ён ва юқори ногабаритликларга бўлинади.

Пастки ногабаритликга юкларни юклаш габаритидан- релс каллагидан 380 дан 1400 ммгача юқори баландликда, ён томон ногабаритлиликга 1400 дан 4000 мм гача бўлган баландликда ва юқори ногабаритликга 4000 дан 5300 ммгача ошган юклашлар киради. Бундан ташқари, ногабарит юкларни ўтказиш шароитини аниқроқ белгилаш мақсадида, ён ва юқори ногабаритлилик қўшма шартли зонаси 4000 дан 4603 мм баландликда киритилган. Юкнинг юклаш габаритидан чиқиш ўлчамларига қараб, ногабаритлик олтита даражага (1-6) бўлинади.
Ногабарит юкни жойлаштириш ва тўғри махкамланишни махсус комиссия назорат қилади. Унинг таркибида:
Юқори тоифа, I ва II тоифа станцияларида-станция бошлиғи ёки унинг ўринбосари (раис), йўл оралиғи ва вагонларга техник хизмат кўрсатиш пункти вакиллари; бошқа қолган барча станцияларда-катта тижорат назоратчиси (тижорат назоратчиси ёки унга яқин бошқа лавозимдаги, минтақавий темир йўл узели бошлиғи буйруғи билан тайинланган шахс), станция бошлиғи, вагонларга техник хизмат кўрсатиш пункти ва йўл йўл оралиғи вакиллари қатнашадилар.
Комиссия ҳаракат таркибининг техник ҳолатини, юкнинг ногабаритлик ўлчамларига мослигини, маҳкамланишнинг келишилган чизмага мослиги, уни тўғри тайёрланганлиги, вагонда назорат рамаларини қўйилишини текширади ва текширув, жойлашув ва ногабарит юкнинг махкамланиши (оқир вазнли) бўйича далолатнома тузади.
Далолатноманинг бир нусхаси юк ташиш ҳужжатлари билан жўнатилади, иккинчиси станция ишларида сақланади.