3. Назорат қилувчи ташкилотлар. Текширув турлари: тафтиш, қарши текширув, назорат текшируви?

1.Дорихона муассасаларининг молиявий-хўжалик фаолиятини назорат қилиш турлари?
2.Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятини фармацевтик инспекция қилиш?
3.Назорат қилувчи ташкилотлар.
4.Текширув турлари: тафтиш, қарши текширув, назорат текшируви?
5.Текширувлар даврийлиги ва ўтказиш муддатлари?
6.Аудиторлик фаолияти тўғрисида тушунча беринг?

Фармацевтика тизимида муомалада бўладиган дори воситалари ва тиббий буюмлар алоҳида ахамиятга эга бўлган маҳсулотдир, чунки у самарали, сифатли ва безарар бўлиши керак.

Шу сабабли фармацевтика хизматидаги назорат – рухсатнома тизими ташкилотларининг фаолияти ушбу талабларнинг бажарилишини назорат қилишга қаратилган.
Уларга дори воситаларини стандартлаштириш, сифатини назорат қилиш, сертификатлаштириш каби вазифаларни бажарувчи муассасалар, ҳамда фармацевтика фаолиятини лицензиялаштириш ва фармацевтика фаолиятининг назоратини ўтказиш идоралари киради.
Назорат – рухсатнома тизими ташкилотлари
• Дори воситаларини тиббиёт амалиётида ишлатиш учун рухсат бериш ва татбиқ этиш босқичида тўлақонли ўрганилишини таъминлаш,
Назорат-рухсатнома тизими ва унинг мақсади
• корхоналар томонидан сифатсиз маҳсулотнинг ишлаб чиқарилиши ёки мамлакатга хориждан олиб келинишини олдини олиш,
• сақланиш ва сотиш (тарқатиш) шароитларининг бузилиши билан боғлиқ нохуш оқибатлардан истеъмолчиларни ҳимоя қилиш.

Назорат-рухсатнома тизимининг йўналишлари

дори воситалари сифатини таъминлаш
Ушбу йўналишлар Соғлиқни сақлаш вазирлигининг таркибий бўлинмалари томонидан амалга оширилади.
фармацевтик фаолиятнинг белгиланган тартибга биноан амалга оширилишини таъминлаш.
Дори воситалари, тиббий буюмлар ва тиббий техника сифатининг давлат назоратини ташкил этиш ва стандартлаштириш;
Дори, профилактика ва диагностика воситаларининг экспертизасини, клиникагача ва клиник синовларини, ҳамда тиббий техника ва тиббиёт буюмларининг клиник ва техник синовларини ташкил этиш;
Дори, профилактика ва диагностика воситалари ва буюмларига оид меъёрий-техник ҳужжатлар - фармакопея мақолалари (ФМ), вақтинча фармакопея мақолалари (ВФМ), спецификациялар ва бошқа ҳужжатларни тасдиқлаш ва экспертизасини ташкил этиш;
Маҳаллий ва хорижий дори, профилактика, диагностика воситалари, тиббий техника, тиббиётда қўлланиладиган буюмларни сертификатлаштириш ва давлат рўйхатидан ўтказиш;
Давлат фармакопеяси, Давлат реестри ва бошқа меъёрий ҳужжатларни нашр этишга тайёрлаш ва чоп этилишини ташкил этиш;
Дори воситаларининг муомаласи соҳасида фаолият юритаётган юридик ва жисмоний шахсларга илмий-услубий хизматлар кўрсатиш.
“Дори воситалари, тибиий буюмлар ва тиббий техника экспертизаси ва стандартизацияси давлат маркази” ДУК
Фармакология қўмитаси;
Фармакопея қўмитаси;
Гиёҳвандлик воситалари назорати қўмитаси
Янги тиббий техника қўмитаси
“Дори воситалари, тибиий буюмлар ва тиббий техника экспертизаси ва стандартизацияси давлат маркази” ДУК таркибига қуйидаги қўмиталар киради:
Давлат Маркази таркибидаги бўлинмалар
 Фармацевтик назорат бўлими.  Дори воситалари, тиббий техника ва тиббий буюмларни қайд этиш бўлими.  Ахборот-таҳлил маркази.  Фармацевтика соҳасига ҳалқаро стандартларни жорий этишни мувофиқлаштириш бўлими.
 Сертификатлаштириш органи.  Метрология.  Матбаа бўлими.  Виварий.  Архив.  Бухгалтерия.  Кадрлар бўлими.  Девонхона.
Фармакология қўмитаси доривор, диагностик ва профилактик воситаларини тиббиёт амалиётида қўллаш мақсадида уларнинг (клиникагача ва клиник) синовларини ўтказиш учун белгиланадиган талабларни ишлаб чиқиш, бу синов натижаларини таҳлил қилиш, дори воситаларининг тиббиёт амалиётига тадбиқи учун тавсиялар ишлаб чиқиш каби йўналишлар бўйича фаолият юритувчи орган ҳисобланади. Шунингдек Фармакология қўмитаси носамарадор ва эскирган дори воситаларини Давлат Реестридан чиқаришга тавсия этиш вазифасини ҳам бажаради.
Фармакология қўмитаси
Дори, диагностика ва профилактика воситалари, шунингдек фармацевтикада ишлатиладиган ёрдамчи воситаларни, стандартларни экспертизадан ўтказувчи, амалиётга жорий этилишини таъминловчи бўлимдир.
Фармакопея қўмитаси
Гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекорсорлар ноқонуний муомаласининг олдини олиш бўйича фаолият олиб борувчи Ўзбекистон Республикасининг ваколатли органи ҳисобланади.
Гиёҳвандлик воситалари назорати қўмитаси
Республикага олиб кирилаётган ва республикада яратилган янги тиббий техникани таҳлил ишларини амалга ошириб, қайд этиш рухсатномасини тайёрлайди, бу қўмита ишида тиббий техника жиҳозлари ва маҳсулотлари сифатини назорат қилиш лабораторияси ёрдам беради.
Янги тиббий техника қўмитаси
Республика фармацевтика соҳасидаги илмий – амалий янгиликларни мазкур соҳа мутахассисларига ва аҳолига етказиш билан шуғулланади.
Ушбу вазифалар “Ўзбекистон фармацевтика хабарномаси” ва ҳар йили бир марта чиқариладиган “Ўзбекистон Республикаси Дори воситалари ва тиббиёт буюмларининг Давлат реестри”ни тайёрлаш ва чоп этиш йўли билан амалга оширилади
Матбаа бўлими
Асосий вазифаси - дори воситалари ва тиббий буюмлари бўйича сифат стандартлари талабларини бажарилишини, шу жумладан сертификатланган маҳсулотларни ишлаб чиқариш, тайёрлаш, сифатини назорат қилиш, сақлаш, ташиш, сотиш ва қўллаш жараёнида назоратни амалга оширади.
Фармацевтик назорат бўлими
Вазифаси-хорижий ва маҳаллий ишлаб чиқарилган дори воситалари ва тиббий техникани республикада сотишга рухсат этиш учун қайд этиш ҳужжатларини расмийлаштиради
Қайд этиш бюроси
Малака ошириш бўлимида – Жаҳон Соғлиқни сақлаш ташкилотининг “Яхши ишлаб чиқариш амалиёти” (GMP) қоидалари ва талаблари асосида маҳаллий ишлаб чиқариш корхоналари мутахассисларини қайта тайёрлаш ташкил этилган.
Фармацевтика соҳасига ҳалқаро стандартларни жорий этишни мувофиқлаштириш бўлими
Бўлим вазифалари
• Фармацевтика ташкилотлари ва даволаш профилактика муассасалари ходимларини Жаҳон Соғлиқни сақлаш ташкилотининг “Яхши фармацевтика амалиёти” (GхP) қоидалари ва талаблари асосида малакасини ошириш • Фармацевтика корхоналарида халқаро стандартларни, фармацевтик маҳсулотнинг сифатини таъминлашга қаратилган хужжатларни татбиқ этишда ёрдам кўрсатиш
Фармацевтика соҳасига ҳалқаро стандартларни жорий этишни мувофиқлаштириш бўлими
Малака ошириш курслари
Сифат менежменти тизимларини сертификатлаштириш органи «PHARMASTANDARDS»
Метрология бўлими – сертификация бўлимига синов ўтказиш учун топширилган тиббий буюмлар ва техниканинг меъёрий ҳужжатларга мослигини синовлар асосида текширади.
Метрология бўлими
Ахборот аналитик бўлими Дори воситаларини самарадорлиги, сифати ва хавфсизлиги, аҳоли учун хаммабоплигини таъминлаш бўйича, хамда уларни оқилона белгилаш ва фойдаланиш бўйича таклифлар ишлаб чиқиш; Асосий дори воситалари рўйхатини ишлаб чиқиш; уларни бюджет маблағларига харид қилиш ва даволаш профилактика муас-сасаларидаги истеъмолини мониторинг қилиш;
Оммавий ахборот манбаларида вояга етмаган болаларга мўлжалланган дори воситалари рекламасини жойлаштиришга рухсат беришда иштирок этиш;
Соғлиқни сақлаш тизимидаги ДПМ дорихоналари учун дори воситалари ва тиббиёт буюмларини тўғри сакланиши ва сарфланишини таъминлаш учун уларни тўғри ва аниқ хисобга олиш бўйича кўрсатмалар ишлаб чиқиш. Республикамиз фармацевтика тизимининг асосий вазифаси аҳолини ва даволаш муассасаларини сифатли дори воситалари билан таъминлашдир. Бу фаолият дори воситаларининг муомаласи (ДВ ларини яратиш, уларни ишлаб чиқариш, хориждан келтириш, сифатини таъминлаш, улгуржи ва чакана савдосини ташкил этиш, даволаш муассасаларини таъминлаш каби вазифалар) орқали амалга оширилади.
Ушбу вазифаларни бажарувчи ташкилотларнинг туркумланиши асосида фармацевтика тизимини қуйидаги таркибий қисмларга бўлиш мумкин:
Ўзбекистон Республикаси фармацевтика тизимининг таркибий тузилиши
 Фармацевтик саноат корхоналари  хорижий  маҳаллий  Улгуржи фармацевтик ташкилотлар (дистрибюторлар)  Дорихона муассасалари  Фармацевтика хизматининг назорат – рухсатнома тизими ташкилотлари.

Ўзбекистон Республикаси фармацевтика тизимининг таркибий тузилиши

 фармацевтика фаолияти устидан назоратни амалга оширувчи, давлат миқёсида дори воситалари сифати, самарадорлиги ва хавфсизлигини назорат қилувчи идоралари томонидан амалга ошириладиган бошқарув ва тартибга солиш тизими;  махаллий фармацевтик ишлаб чиқариш корхоналари, хорижий ишлаб чиқариш корхоналарининг ваколатхоналари, улгуржи ва чакана ташкилотларини ўз ичига олган дори воситаларини ишлаб чиқариш ва тақсимоти тизими;  дори воситалари ва тиббиёт буюмларининг истеъмолчилари;  ихтисослашган ахборот-аналитик нашрлар ва агентликлар, консалтинг компаниялари ва бошқаларни бирлаштирган фармацевтик ахборот тизими;  касбий йўналтириш, таълимнинг ўрта ва олий ва дипломдан кейинги босқичларига асосланган узлуксиз фармацевтик таълимга йўналтирилган кадрларни тайёрлаш тизими;  касбий жамоат ташкилотлари