Логопедик текширув

www.arxiv.uz

Режа:
1. Нутқнинг инсон ҳаётида тутган ўрни.

2. Нутқнинг турли таркибий қисмларини текшириш усуллари.

3. Болалар нутқини текширишда қўлланадиган ўйинлар.

ТППК ва тиббий-педагогик-психологик ташхис марказларига келтирилган болаларни ташхис қилишда ишни, энг аввало, улар нутқини логопедик текширишдан бошлаш зарур. Бундай ёндошув нутқнинг инсон ҳаётида муҳим ўрин эгаллаши, унинг руҳий жараёнларнинг омили эканлиги билан асосланади.

Ташхис қилишда қуйидаги логопедик текширишлар олиб борилади.

Болаларда товуш талаффузининг тузилишини

текшириш.

Нутқи меъёрдан четга чиққан бўлган болаларни ўз вақтида тўлиқ текшириш жуда муҳим ўрин тутади. Ўз вақтида нутқ нуқсонларини аниқлаш логопедик текширув ёрдамида боланинг 4 ёшигача бўлган даври ичида амалга оширилиши мақсадга мувофиқ. Болаларда логопедик текширув, энг аввало, артикуляцион аппаратнинг тузилиши ва унинг ҳаракатчанлигини пухта ўрганишдан бошланиб, сўнг товушлар талаффузининг ҳолатини ўрганиш билан якунланади. Бунда фонематик идрок тузилишини ҳам аниқлаш мухимдир.

Артикуляция аппаратини текшириш.

Боланинг баъзи артикуляция (талаффуз) қилиш органларини текшириш лаб, тил, тишлар, жағлар, танглай тузилишини ўрганишни ўз ичига олади. Бунда логопед органнинг нуқсонлари бор-йўқлигини, меъёрга мослигини текширади. Текширув вақтида қуйидаги аномалия (меъёрдан четга чиқиш)ларни кузатиш мумкин:

Лаблар: қалинлиги, гўштлилиги, калталиги,
камҳаракатлилиги;
тишлар: қийшиқлиги, майдалиги, жағлар ёйидан
ташқарида жойлашиши, йириклиги, тишлар
оралиғининг зичлиги, очиқлиги;
прикус (тишлам): олд қисми очиқлиги, ён
томонларининг чуқурлиги,
юзалиги;
Жағлар: юқори ёки пастки қисмининг олдинга туртиб
чиққанлиги;