Ботаника ва ўсимликлар физологияси

 
Qoplovchi to‘qima tizimi 
O‘tkazuvchi to‘qima tizimi 
Asosiy to‘qima tizimi 
 
( 
 
Qoplovchi to‘qima tizimi 
O‘tkazuvchi to‘qima tizimi 
Asosiy to‘qima tizimi 
(b) Poya 
 
 
Qoplovchi to‘qima tizimi 
O‘tkazuvchi to‘qima tizimi 
Asosiy to‘qima tizimi 
(
s) Ildiz
 
 
a
) Barg 

---

БОТАНИКА ВА ЎСИМЛИКЛАР ФИЗОЛОГИЯСИ
 
19
o‘simliklarda muhim ahamiyatga ega bo‘lgan funksiyalardan biri bo‘lib, ayniqsa 
o‘simliklar zich joylashgan joyda quѐsh nuri uchun raqobatlashishda yengib 
chiqishni ta’minlaydi. O‘simlik organizmida hayvonlar organizmidagi qattiq suyak 
skleti kabi mexanik funksiya kollenxima hujayralari orqali ta’minlanadi. Odatda, 
o‘simliklarda kollenxima hujayralari cho‘zinchoq shaklga ega bo‘lib, birlamchi 
hujayra devori birmuncha darajada yupqalashadi. Ayrim o‘simlik turlarida 
kollenxima hujayralari poyada tolasimon sklet hosil qilishi kuzatiladi. 
Sklerenxima hujayralari birlamchi va ikkilamchi hujayra qobig‘iga ega 
hisoblanadi. Sklerenxima – grek tilida «sclero–qattiq» so‘zidan olingan bo‘lib, 
hujayra qobig‘i qalinlashishi hisobiga mustahkamlanishi qayd qilinadi. Sklerenxima 
hujayralari o‘simlik tanasida ayrim sohalarda nobud bo‘lgan hujayralardan tashkil 
topadi. Umumiy holatda o‘simlikda sklerenxima hujayralari 2 ta tipda bo‘lishi 
kuzatiladi: jumladan, skleroidlar va tolalar. Skleroid hujayralar uzum, shaftoli, 
ѐng‘oq kabi o‘simlik turlarida urug‘larning qattiq qobig‘ini hosil qiladi. 
Shuningdek, nok o‘simligi urug‘lari ustki qismini qoplovchi skleroid 
hujayralarning qattiqlik darajasi kamroq bo‘lishi kuzatiladi. Tolasimon hujayralar 
esa – o‘simlik gullari tarkibida, poya tarkibida tarqalgan. 
O‘simliklarda o‘tkazuvchi to‘qimalar tizimining tarkibi ksilema va floema 
hujayralaridan tashkil topgan. 
