Botanika indd

qoqio‘t, karrak,
sachratqi, maxsar, kakra 
kabi turkumlaming turlari kiradi.
Dorivor qoqio‘t ko‘p yillik o‘t. Uni vohalardagi o‘simlik 
o‘sa oladigan har qanday yerda uchratish mumkin. Poyasi 
juda kalta. Gullari gulpoyalaming uchida o‘mashgan savat-
124-rasm. Ikki 
125-rasm. Tkki 
126-rasm. 
127-rasm.
jinsli tilsimon 
jinsli 
Voronkasi- 
Soxta tilsimon
gul 
naysimon gul 
mon gul 
gul
130

---

chalarda joylashgan. Qoqio‘tlammg 
mevasi - pista meva. Uning uchiga 
o‘mashgan popukchasi bor.
Qoqio‘tlar dorivor o‘simlik sifatida 
juda qadrlanadi (128-rasm).
Yozning o‘rtalaridan boshlab voha- 
lardagi ekinlar orasida, yo‘l yoqalari 
va ariqlar bo‘yida mazkur oilacha va- 
killaridan biri 
zangori sachratqi 
gul- 
laydi (129-rasm).
U sachratqi turkumining 0 ‘zbe- 
kistonda o‘sadigan yagona turi hisob- 
lanadi. Sachratqining savatchasidagi 
hamma gullar zangori rangli, ikki jins­
li tilsimon bo‘ladi.
Sachratqi - dorivor o‘simlik. Uning 
ildizi, barglari va gullagan paytda poya- 
sidan tayyorlangan dorilar oshqozon- 
ichak kasalliklarini davolashda ishla­
tiladi.
Ikkinchi 
(moychechakdoshlar) oila­
cha vakillarining to‘pguli naysimon 
gullardan iborat. Faqat ay im turlarda 
savatchaning atrofida soxta tilsimon 
129-rasm.
Zangori 
(kungaboqar) yoki voronkasimon (bo‘- 
sachratqi
tako‘z) gullar bo‘ladi. Bu oilachaga 
0 ‘zbekistonda keng tarqalgan 
shuvoq, tirnoqgul, kunga­
boqar, topinambur, andiz, bo‘yimodaron 
kabi turkumlar- 
ning turlari kiradi. Turlarga boyligi jihatidan shuvoq turkumi 
oilachada alohida o'rinda turadi.
Shuvoq turkumiga mansub o‘simliklar chorvachilikda 
o‘ziga xos ocrinni egallaydi.
0 ‘zbekistonda shuvoqning 39 turi uchraydi. Bular bir 
yillik hamda ko‘p yillik o‘tlar va yarim butalardir.