Botanika indd

Spirogira: 
Fa”lar .akademiya-
1 -
yadro; 2 - sitoplazma; 
SMUng 
a’zosi
3 
-
xromatofor; 
4 
-
vakuol. 
A. M. Muzaf&rovnmg xiz-

---

matlari katta. U 0 ‘rta Osiyo, xususan, 0 ‘zbekiston suv 
havzalaridagi suvo‘tlami o‘rganib, ulardan xalq xo‘jaligida 
foydalanish yo‘llarini ko‘rsatib berdi.
©
1. Ulotriks xlorelladan qaysi jihatdan farq qiladi?
2. Ko‘p hujayrali yashil suvo‘tlaming jinsiy ko‘payishi qanday 
boradi?
3. Kladofora va xaralar qanday tuzilishga ega?
4. Suvo‘tlaming qanday ahamiyati bor?
5. Akademik A.M. Muzaffarovning suvo‘tlami o‘rganishga 
qo‘shgan hissasi nimalardan iborat?
41-§. QO‘NG‘IR VA QIZIL SUVO‘TLAR BO‘LIMLARI
Dengiz suvo‘tlarining bo‘yi bir ne­
cha santimetrdan 60-70 m gacha bora­
di. Ular suv tagidagi loy, qum, tosh va 
boshqa narsalarga yopishib o‘sadi. Den­
giz suvo‘tlari chuchuk suv suvo‘tlaridan 
xromatoforida xlorofilldan tashqari yana 
karotin (sariq), ksantofil (zarg‘aldoq) 
hamda qo‘ng‘ir va qizil rang beruvchi 
pigmentlar bo‘lishi bilan farq qiladi.
Dengizda tarqalgan suvo‘tlarga mi- 
sol qilib, laminariya turkumiga oid 
yapon laminariyasini 
keltirish mumkin 
(84-rasm).
Yapon laminariyasi yirik o‘simlik 
bo‘lib, tanasining yuqori qismi uzun 
tasmasimon, bo‘yi 6-12 m, eni 10-75 sm keladi. Pastki qis­
mi esa kalta silindrsimon yoki novsimon. Yapon laminariya­
si dengiz qirg‘og‘idan boshlab, to 25-35 m chuqurlikkacha 
bo‘lgan va suvning doimo harakatlanib turadigan yerlarida 
o‘sadi. U, ayniqsa, Yapon dengizining shimoliy qismida 
keng tarqalgan.
Yapon laminariyasi jinssiz (zoosporalar orqali) va jinsiy 
yo‘llar bilan ko‘payadi.
84-rasm.
1 -
Qo‘ng‘ir suvo‘ti: 
yapon laminariyasi; 
2 -
Qizil suvo‘ti: 
porfira; 
3 -
Yashil 
suvo‘t: ulva.

---

Yapon laminariyasi tanasida ko‘p miqdorda darmon- 
dorilar, shakar va boshqa moddalar to‘planadi. Shuning 
uchun ham odamlar unga «Dengiz karami» deb nom 
qo‘yishgan.
Laminariyadan tashqari qizil suvo‘t