Бошқарув қарорларини қабул қилиш, бюджетлаштириш ва харажатларни назорат қилиш

Бюджет – бу аниқ объект бўйича унинг эришилиши кўзда тутилаётган параметрлари ҳисоб-китобларини кетма-кетликда ва ўзаро боғликликда ифодаловчи ҳужжатдир.
Бюджет – бу нафакат пул бирлигида, балки бошқа ўлчов бирликларида ҳам тузиладиган режадир.
Корхона бюджетини режалаштириш – бу корхонанинг таркибий бўлинмалари ёки соҳалари бўйича алоҳида бюджетларни тайёрлаш жараёнидир. Бюджетни режалаштириш ўз ичига корхона даражасида унинг стратегиясидан келиб чиқиб, келгусида олинадиган даромадлар ва харажатлар режаларини тузишни, бу режалар бажарилишини назоратини олади. Бошқачасига, бюджетни режалаштириш корхонанинг ички молиявий бошқарув тизими моҳиятини ифодалайди
Бош бюджет – бу корхонанинг барча бўлимлари фаолиятини ўзида мужассамлаштирувчи режадир. Бош бюджет иккита асосий бюджетдан иборат бўлади.
Тезкор оператив бюджет
Молиявий бюджет
Тезкор оператив бюджет. Бу бюджет, бошқачасига жорий, даврий бюджет ҳам деб аталади. Ушбу бюджет, ўз навбатида, қуйидаги бюджетларни олади:
*сотиш бюджети (даромадлар бюджети)
*ишлаб чикариш бюджети (ишлаб чикариш харажатларининг барча асосий элементлари бўйича деталли алоҳида бюджетлар билан биргаликда)
*ТМЗлар бюджети;
*сотиш харажатлари бюджети;
*бошкарув харажатлари бюджети.
*молиявий натижалар (фойда ва зарарлар) бюджети;
Молиявий бюджет. Ушбу бюджет келгусида корхона молиявий ресурсларини ташкил топтиришни акс эттирувчи режадир. У ўз ичига куйидаги бюджетларни олади
*капитал инвестициялар бюджети;
*бухгалтерия баланси бюджети.
*пул маблағлари бюджети;
2. Корхона фаолияти алоҳида кўрсаткичлари бўйича бюджетларни тузиш
Сотиш бюджети. Бош бюджетни тузишда 1-қадам бўлиб сотиш бюджетини тузиш ҳисобланади. Чунки, корхонанинг барча бошқа кўрсаткичлари, чунончи харажатлари ва оладиган соф фойдаси айнан сотиш ҳажмига ёки сотишдан олинган даромадга боғлиқдир

Махсулот тури	Талаб сони, дона	Бир донанинг сотиш баҳоси, сум	Сотиш суммаси, сум
А	5000	300 000	1 500 000 000
Б	1000	700 000	700 000 000
Жами:			2 200 000 000