Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

6.2.1. Erek Odaklı Kuram 
Gideon  Toury’nin,  “erek  odaklı”  kuramı,  çevirilerin  erek  ekin  ürünü 
olduğu önselinden yola çıkar. “Çevirilerin erek ekin ürünü” olduğu önseli 
ise, çevirilerin aynen kaynak ekindeki özgün yapıtlar gibi erek ekinde de 
bir  konumu  ve  işlevi  olduğu  düşüncesinden  kaynaklanır.  Bu  durumda, 
Toury’nin, Even Zohar’ın “çoğul dizge kuramından” yola çıkarak, çeviri-
lerin erek ekine özgü yazınsal çoğul dizgede bir konumu ve işlevi oldu-
ğunu, bundan böyle, çevirilerin erek ekinde kaynak metin ve ekinle bağ-
lantılarının koptuğunu öne sürdüğü görülür. Buna bağlı olarak, betimle-
yici çalışmalarını çevirilerin erek ekindeki işlevlerinden başlatmayı uygun 
görür. Kuşkusuz  Toury'nin betimlemeye, uygulama  alanındaki kuralları 
saptamak üzere çeviri sürecinden değil de, çevirilerin erek ekindeki işle-
vinden  girmesi,  çeviribilime  devingenlik  kazandırmıştır.  Bir  başka  de-
yişle,  çeviri  süreçlerini,  çevirilerin  erek  ekindeki  işlevinin  belirlediğine 
dikkati çekerek, zihinde geçen çeviri süreçlerinin ancak görgül verilerden 
yola çıkarak saptanabileceğini belirtmek istemiştir. 
Çeviriyi başlatanın, kaynak ekin değil, erek ekin olduğu düşünülecek 
olursa, erek ekin kendi dizgesinde gördüğü bir eksikliği çeviri yoluyla ka-
patma ya da yenilik getirme kararını kendisi verdiği anlaşılır. Erek ekine 
giren  çeviriler  erek  ekin  dizgesinde  bir  süre  çevresel  konumda  kalsalar 

---

 
133 
bile, erek ekinin devingen yapısı gözönüne alındığında bir süre sonra erek 
ekinde merkez konuma gelebilirler. Bu şekilde kaynak metnin kaynak diz-
gede oynadığı rolü çeviri ürünler de erek dizgede oynayabilir. Toury’nin 
kuramına “erek odaklı” denmesi, erek ekinde çeviriler arasında