Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

kaynak metin belitini
” getirdiği gibi, aralarında aktarım olduğu varsa-
yımını, ya da “
aktarım belitini
” de gündeme getirir. Kuşkusuz aktarım 
işlemide ilişki kurulması varsayımına, bir başka deyişle “
ilişki belitine
” 
yol açar. Kuramda bu belitlerin varlığı hem betimlemede bulunmayı, hem 
de  açıklamayı  gerektirir.  Çevirilerin  erek  ekin  ürünü  olduğu  şeklindeki 
önsel, ancak yukarıdaki üç belitin varlığının betimleyici yöntemle görgül 
verilere dayalı olarak bulgulandırılmasıyla kanıtlanabilir. Bu şekilde çe-
viri süreciyle ilgili açıklayıcı varsayımlara da ulaşılır. Çeviri ürün/ürün-
lerden elde edilen bulgulardan Toury’nin “kara kutu” olarak adlandırdığı 

---

 
134 
zihinsel  (anlıksal)  süreçler  de 
geriye  dönük 
olarak  gerekçelendirilmiş 
olur. Kullanılan bu yöntem, araştırmanın bir yandan “ürün odaklı” olma-
sını  sağlarken,  öte  yandan  da  “işlevsel”  olmasını  sağlar.  Buradan 
Toury’nin çeviribilimde “Ürün+süreç” odaklı, bir başka deyişle “işlevsel” 
araştırmadan yana bir tutum sergilediği anlaşılır (Toury 1985: 21-40). Kı-
sacası, Toury, “betimleyici ve açıklayıcı” yöntemi kullanarak bir yandan 
kuramına bilimsel açıdan sağlamlık kazandırırken, öte yandan da, onun 
öteki kuramlarla karşılaştırıldığında "bütünlüklü" ve “genel” bir kuram ol-
masına ön ayak olur (Bengi-Öner, 2002: 124-129)  
Genel kuramların temel özelliklerinden birisi “kısmi araştırma” özel-
liği,  ötekisi  ise  “dolaylı”  araştırma  özelliğidir.  Bir  başka  deyişle,  kısmi 
araştırmadan çıkan sonuçlar yeni hipotezlere yol açtığı gibi, bir bütünün 
parçası olarak başka olgular üzerinde de uygulanma olanağı sağlar. İşte 
bu yüzden, Toury çeviri gibi karmaşık ilişkiler sergileyen görüngülerde 
insanın algılama yetisini de göz önünde bulundurarak, “