Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

we
  waited  in  vain”, 
izlek “we” çıkartılarak, “And 
waited
” şeklinde çevrilmiştir (Baker 1992: 
157). Bu durumda normalde “belirtisiz” konumda bulunan “odak” (wai-
ted), yeni bilgiye dikkati çekmek üzere “belirtili” konuma geçirilmiştir.  
Baker bu durumda Firbas’ın iletişimin devingenliği açısından öne sür-
düğü iletişimsel  tümce kuramından yola  çıkarak metnin izleksel  akışını 
“bilginin önem derecesiyle” bir ilişkisi olduğunu öne sürer. Bununla  da 
kalmaz, Halliday’in eski bilgiyi taşımasına karşın, “belirtili” konuma çı-
karttığı “izleğin” konumunun metin türüne geleneğine bağlı olarak deği-
şebileceğini savunur. Bu ise, Halliday’in bağdaşıklık açısından irdelediği 
"izlek  +  odak"  şeklindeki  akışın,  iletişimin  devingenliği  açısından 
“odak+izlek  şeklinde  değiştirilebileceğini  gösterir.  Kuşkusuz,  İngilizce 
gibi sözdizimsel sıralamaya bağlı dillerde izleksel akışın bu şekilde değiş-
mesi, sorun yaratmamakla birlikte, yüklemi özneye bağlı dillerde iletişim 
açısından  sorun  yaratabilir.  Bu  konuyla  ilgili  olarak,  Baker  sözlü  dilde 
yeni  bilginin  vurgulama  ya  da  tonlama  yoluyla  bildirilebileceğine,  öte 
yandan yazılı dilde noktalama işaretleri ve farklı baskı yöntemleri kulla-
narak bilginin yeniliğine ve önemine işaret edilebileceğine değinir. Buna 
göre  iletişimsel  devinginliği  sağlamak  üzere,  “özne+yüklem”  şeklinde 
sözdizimsel sıralamaya bağlı olan ya çekimli yüklemi olan dillerde bu sı-
ralamanın değişebileceğine işaret eder. Örneğin, yüklemin adıllaştırabile-
ceğini  ya  da  “yüklemi”  kaynak  metinde  olduğu  gibi  değil  de,  erek  dil 
normlarına uygun olarak etken/edilgen çatı şeklinde değiştirilebileceğini 
öne sürer. Bununla ilgili olarak kitapta şu örnek verilmiştir (a.g.y. 170): 
Kaynak tümce 

---

 
126 
“