Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

Analisou-se
 relações da dopaminina cerebral com as funções motores”.  
The relations between dopamine and motor functions 
were analyzed
.  
(Dopamin ve hareket fonksiyonları arasındaki ilişki analiz edilmiştir.) 
Öneri çeviri  
An analysis 
is carried out of the relations between dopamine and motor 
functions.  
İngilizce ilk çeviride “belirtisiz” konumda yeni bilgi taşıdığı düşünülen 
sözcük, Baker’ın kaynak metni ölçüt alarak yaptığı öneri çeviride “adıl-
laştırılmış” ve “odak”, bir başka deyişle belirtili konumuna getirilmiştir. 
Bu şekilde Halliday’in kullanmalık metinlerde öne sürdüğü kaynak me-
tindeki “odak+izlek” akışına sadık kalınmakla birlikte, dillerdeki yapısal 
farklılıkların kimi zaman bunu engelleyebileceğine işaret edilmiştir. Bir 
başka deyişle, yüklemi özneye bağlı olan dillerde yukarıda deyinildiği şe-
kilde yöntemlere her zaman başvurulamayacağı belirtilmiştir.  
Bu  örneklerden  de  anlaşılacağı  gibi,  Baker’ın,  “metinsel  eşdeğerlik” 
başlığı altında önce bağlaşıklık konusunu irdelediği görülür. Onun bu bağ-
lamda kavramsal bilgiyi Halliday’in söylem çözümlemesiyle ilgili model-
den aldığı ve bir sonraki bağdaşıklığın ölçüt alındığı edimsel eşdeğerlikle 
ilgili  bölümde  bu  kavramların  çeviribilimle  ilişkisini  Firbas’ın  işlevsel 
tümce kuramından yola çıkarak irdelediği söylenebilir.  
Firbas’ın,  metinde  söylemin  sürdürülmesine  yarayan  unsurun  “yeni” 
bilgi olduğu şeklindeki düşünceleri, iletişimde izleksel akışın yönünün de-
ğiştirilebileceği düşüncesini akla getirmesi açısından önemlidir. Ne var ki, 
Firbas’ın bu savını öne sürerken belli ki Halliday’in yazarın söylemi baş-
latmada ve kurmada gerekirse “yeni bilgiyi” izlek konumuna geçirip, onu 
“belirtili” konuma sokabileceği şeklindeki görüşünü gözardı ettiği görü-
lür. Bununla birlikte, Firbas’ın iletişimin devingenliği açısından söylemi, 
“odaktan” “izleğe” kaydırmak gerektiği düşüncesini öne sürmesi, Halli-
day'in kullanmalık metinler için çizdiği "izlek + odak" çiftini, "odak + iz-
lek" şeklinde değiştirme olanağı sağlar. Sonuç olarak, temelde her iki dil-
bilimcinin de izleksel açıdan bilginin sıralanışının iletişimdeki önemine 
dikkati çekerek bağdaşıklığı iletişimsel açıdan irdeleme olanağı sağlama-
ları, Baker’ın çeviride “bağdaşıklığın” iletişimsel yönüne bir dayanak ha-
zırlar.  
Baker’ın  uygulama  alanıyla  ilgili  bu  yöntemsel  önerileri  kuramsal 
alana dayalı olmakla birlikte, kaynak dil ve metinden yola çıkması erek 

---

 
127 
dil ve kutbundan uzak durması, onun eşdeğerlik konusundaki çeviri ku-
ramı anlayışının dilbilim odaklı kuramlarla sınırlı olduğunu ortaya çıkarır. 
Bir başka deyişle, Baker'ın erek ekinden yola çıkmadığı, çeviri eğitiminde 
kaynak odaklı yaklaşımı benimseyerek “tabandan yukarı işlemleme” yön-
temini seçtiği söylenebilir. Üstelik, kitabındaki sözcükle başlayıp edimsel 
eşdeğerlikle sonlanan konu başlıklarının sıralanışından da bu kolayca an-
laşılır. Kuşkusuz, Baker’ın kaynak metin odaklı bu yöntemi bize, bir yan-
dan,  Newmark’ın  kaynak  odaklı  yaklaşımını  anımsatırken,  öte  yandan, 
onun  Kussmaul'ın  çeviri  sürecindeki  “tepeden  aşağı”  ve  “tabandan  yu-
karı” anlıksal işlemleri buluşturan erek odaklı yönteminden oldukça uzak-
laştığını da gösterir.