Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

gerekçelendirme süreci
 olduğu anlaşılır.  

---

 
140 
6.3. Değerlendirme 
Çeviribilim’in  betimleyici  alanında  “bulgulandırma”  ve  “gerekçelen-
dirme” yöntemini ilk kullanan kişi, Gideon Toury’dir. Onun, çeviribilimin 
alanında öteki görgül bilim dallarına koşut bir yöntem kullanarak betim-
lemeden kurama, kuramdan, betimlemeye giden devingen bir döngü izle-
diği görülür. Örneğin, Toury'nin, Vermeer'in (Bengi 1995: 9-29) aksine, 
çeviri normlarını erek ekinde makro düzeyde de olsa kavramsal olarak be-
timlemek yerine, işlevsel olarak erek ekindeki çeviri anlayışını ortaya çı-
kardıktan sonra belirlemesi, onun bilimsellikte görgüllüğe ne denli önem 
verdiğini gösterir. Ancak bu, Toury'nin çeviri sürecini ya da çevirmenin 
çeviri öncesi ya da çeviri sürecindeki kararlarını yadsıdığı anlamına gel-
mez. Toury, çeviri normlarını veya çevirmenin eşdeğerlik ilişkileriyle il-
gili anlıksal süreçlerini, varsayımlara ya da peşin yargılara dayalı olarak 
değil, görgül verilere dayalı olarak yeniden yapılandırıp, betimlemeyi uy-
gun görür. Bu ise, onun uygulama alanında gerek kaynak odaklı, gerekse 
erek odaklı yaklaşımı benimseyen buyurgan tutumun aksine, erek ekin-
deki çeviri anlayışına göre değişen daha esnek bir tutum sergilediğini gös-
terir. 
Toury’nin kuramında çevirinin erek dizgedeki birincil ya da ikincil de-
recedeki konumuna göre çeviri anlayışının belirlendiğini, erek ekinde yer-
leşmiş çeviri anlayışına yakın olan her metnin çeviri sayılabileceğini öne 
sürdüğü görülür. Bu ise, araştırmada “kabul edilebilirlik” kavramına ön-
celik  verildiğini  gösterir.  “Yeterlik”  kavramının  ise, varsayımsal  olarak 
kaynak dizge kutbuna yakın çeviri anlamına kullanıldığını gösterir. Yeter-
liğin Toury’nin kuramındaki yeri, karşılaştırmalı çözümlemede varsayım-
dan öteye gitmemektedir. Bir başka deyişle, çeviriyi başlatanın erek dizge 
olduğu görüşünden yola çıkılarak, çevirinin kaynak dizge yazılı gelene-
ğiyle bağları nerdeyse kesilir. Bu durumda, kuramın başlangıç aşamasında 
belirleyeninin “kabul edilebilirlik” olduğu anlaşılır. Bu ise, çeviride “ka-
bul edilebilirliğin” erek odaklı çeviri anlamıyla sınırlandırılamayacağı dü-
şüncesini  akla  getirir.  Başka  bir  deyişle,  ister  kaynak  odaklı,  ister  erek 
odaklı, hatta özgün yayın olduğu halde çeviri sayılan