|
Jadal parvarishni ta’minlash. Ayniqsa, yangi tug‘ilgan chaqaloqlar hamda kichik yoshdagi bolalar uchun operatsiyadan so‘ng hususiy
mikroiqlimning qanday boMishi juda muhim. Mikroiqlim qulay harorat
rejimi, namlik va kislorodning me’yori bolishidan iborat.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar va chala tug‘ilgan bolalar kuvez ichiga
joylashtiriladi. Bola tanasining sovuq qotish darajasi, tana og‘irligi,
individual xususiyatlari darajasi, yoshiga nisbatan m a’lum harorat
tartibi belgilanadi. Tana vazni juda kam bo‘lgan bolalarni kuvezga
yotqizishdan oldin, isitilgan yo‘rgaklarga o‘raladi, kuvez ichidagi harorat
40°C atrofida o^natiladi, bunday harorat 1 kg gacha bolgan chala
tug‘ilgan bolalar uchun yetarli bo‘ladi. Kuvezdagi haroratni boshqarib
turish bolaning tana harorati o‘zgarishiga bogliq. Agar tana harorati
37°C-37,2°C gacha ko‘tarilsa, kuvezdagi harorat sekin-asta tushirilib,
bir m e’yordagi harorat saqlanadi.
Taxminan 1 kunlik chaqaloq uchun 37°C, 2-3 kunlik chaqaloqlar
uchun 34°-32°, 4 kunliklar uchun 32°-28°C qilib belgilanadi. Yuqori
nisbatli namlik bolishi uchun kuvez ichi suv buglari bilan to‘yintiriladi.
Bir kunlik chaqaloq uchun namlik 90-95 % ga etkaziladi. Bu respiratsiya
hisobiga namlik yo‘qolishini kamaytiradi va yuqori nafas yollarida
shilimshiq moddalarni yumshatib, bronxlar kiprikli epiteliysi faoliyatini
yaxshilaydi. Kuvez ichiga 5 °/g li glesirin suyuqligi bilan aerozol qilinsa,
surfaktantni saqlab qolisfr ta’siri yuqori bolib, kichik qon aylanish
doirasidagi qon bosimi kamayadi. Xuddi shunday aerozol terapiya
qilinadi va bu aerozol bronholitik (eufillin), antimikrob ta’sir qiluvchi
(antibiotik 10000-20000 bir.ml.) boMganligi uchun foydalidir. Chaqaloq
2-3 kunligida nisbiy namlik kuvezda 65-70 % atrofida saqlanadi.
Individual iqlimni ushlab turish yuqori konsentrasiyali kislorod bilan
amalga oshiriladi.
Bolada xirurgik operatsiya olkazilgandan keyingi davrda nafas
etishmovchiligi saqlansa, unda 0 2 miqdori 1 minutda 4 -6 1 qilib beriladi.
Katta yoshli bolalar uchun nazofaringeal yo‘ldan foydalanish mumkin.
Parvarish qilish tartibi buzilsa, bemorda mikrosirkulyatsiya izdan chiqib,
bola sovqotib sklerema asorati paydo boladi va bu o‘z navbatida xirurgik
davolash natijasini yomonlashtiradi.
Xirurgik operatsiyadan keyin antibiotiklar quyidagi umumiy qoidalar
asosida buyuriladi.
Antibiotikni kasallik qo‘zg‘atuvchi mikrobning sezuvchanligiga mos
ravishda tanlash lozim. Yalliglanish o‘chog‘ida uning ta’sir qilish dozasini
tanlash va makroorganizmga salbiy ta’siri kam bolgan antibiotikni
tanlash maqsadga muofiq boladi.
Operatsiyadan keyingi davrda bemorni to‘g‘ri parvarishlash xirurgik
operatsiyaning natijalariga bevosita yaxshi ta'sir kobrsatadi. Bemorlar
darhol gegienik jihatdan yaxshi ko‘rsatkichlarga ega bo‘lgan palatalarga
olinib, alohida parvarishlanishi lozim. Asosiy e’tiborni xona, o‘rin hamda
bemor terisining tozaligiga jalb etish kerak.
Kichik yoshdagi bolalar past haroratga juda chidamsiz boladi, shuning
uchun bevosita operatsiya stolining o4zidayoq issiq matoga o‘ralgan holda
palataga o‘tkaziladi. Odatda bemorlar to‘shakda chalqanchasiga yotqizilib,
bu holat kam deganda 3 -4 soat saqlanadi. Bu muddatda bemor narkoz
uyqusidan uyg‘onib, o‘zining yangi holatiga ko‘nika boshlaydi.
Bosh, bo‘yin va ko‘krak qafasi sohalarida operatsiya o‘tkazilgan
b o isa, o‘sha sohalarni birmuncha yuqorilatgan holda yotqizish kerak.
Ko‘krak qafasi a’zolarida operatsiya olkazilgan boisa, kislorodni uzoq
muddat berish tavsiya qilinadi.
Operatsiya jarohatining boglam iga alohida e’tibor berish lozim.
Jarohat butunlay tiklanmasdan, orasiga turunda qoldirilgan boisa,
boglam tez orada qonli ajralma bilan hollanib qoladi. B oglam da och
qizil lolarang qon paydo bolishi arteriyadan qon ketayotganini ko‘rsatadi.
Bunday bemor darhol boglav xonasiga olinib, jarohati ko‘rikdan o‘tkazilishi shart.
Jarohatda gem atom a, infiltrat hosil b o lish i va yiringlashi m um kin.
K ichikroq gem atom alarda siquvchi b o g lam qo‘yiIib, birinchi kunlari
jarohatni sovutish, qon ketish mutloqo to‘xtagach, isitish lozim.
K attaroq gem atom alar so‘rib olinadi yoki jarohat qism an ochilib qon
to4xtatiladi. Y alliglanish infiltrati m ahalliy og‘riq, to‘qim alarning
shishi va qattiqlanishi bilan namoyon b o iad i. Bunday holatlarda
antibiotiklar berish va fizioterapiya operatsiyalarini q o llash yaxshi yordam beradi.
Jarohat yiringlab ketganida choklarni qisman yoki butunlay echish, jarohat chetlarini kengaytirib, antiseptik eritm alar bilan yuvish va rezina chiqargichlar qo‘yish tavsiya etiladi. Appendektomiyadan keyin 3 -4 kun mobaynida faqat suyuq ovqatlar
berilib, bir haftadan keyingina odatdagi ovqatlanishga o‘tiladi. Ichak
operatsiyalarida esa suyuq parxezni bir haftadan ko‘proq davom ettirgan
ma'qul. Bolalarda operatsiyadan keyingi asoratlar kattalarga nisbatan kamroq
uchraydi. Bularga siydik tutilib qolishi, qusish, yurak faoliyatining
buzilishi, haroratning ko‘tarilishi, ichak tutilishi, peritonit va jarohat
bitishmalari kiradi. Bu asoratlarning bir qismi konservativ (yurak
faoliyatining buzilishi, oshishi, dinamik ichak tutilishi, siydik ushlanib
qolishi) usuida davolansada, ba’zan esa qayta operatsiya o‘tkazishga ham
to‘g4ri keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
