Болаларда агрессив хулқ атвор психологик коррекцияси

Bolalarda o‘z g‘azabini nazorat qilish va boshqarish ko‘nikmalarini shakllantirishga qaratilgan psixologik metodlar, uslublar va mashqlar.
Agressiv bolalarda o‘z emotsiyalari ustidan nazorat qilish sust rivojlangan, ba’zan esa umuman mavjud emas. Shuning uchun ularda o‘z g‘azabini boshqarish va nazorat qilish ko‘nikmalarini shakllantirish, o‘zini‑o‘zi boshqarish uslublarini o‘rgatish, ularga turli muammoli vaziyatlarda emotsional barqarorlikni saqlashga yordam beradi. Shuningdek, bo‘shashtiruvchi (relaksatsion) texnikalarini egallashlari muhim, chunki ular boladagi shaxsiy xavotirlarning darajasini pasaytirishga yordam beradi. (agressiv bolalarda xavotirlanish darajasi yuqori bo‘ladi.)
Ushbu yo‘nalishdagi korreksion ish quyidagilardan iborat:

1. 
   Bolalarga o‘z g‘azabini boshqarishiga yordam beradigan aniq qoidalarni o‘rnatish;
   
2. 
   Ushbu qoidalarni (ko‘nikmalarni) rolli o‘yinlar orqali mustaxkamlash;
   
3. 
   Nafas oldirish mashqlari orqali bo‘shashtiruvchi texnikalarni o‘rgatish.
   

Qoidalarni kiritish.
1. Harakatga o‘tishdan avval, o‘zinga “to‘xta” deb ayt. Buni samaraliroq o‘zlashtirish uchun bola bilan “to‘xta” belgisini yozish (hoshiyalari bilan) kerak. Ushbu belgini qattiq (karton) qog‘ozdan yasab cho‘ntakda olib yurish mumkin. Har safar urgisi yoki itarib yuborgisi yoki verbal agressiya namoyon qilishni istasa “To‘xta” belgisi mavjud cho‘ntagini ushlashi yoki shunchaki tasavvur qilishi kerak. Bilgich hoshiyalarini sokin ranglarga bo‘yash va “To‘xta” so‘ziga biror rang tanlash zarur. (hoshiya uchun havorang, ko‘k, yashil, tilla rang, to‘q sariq) Masalan, ko‘k rangdagi hoshiya uchun “To‘xta” so‘ziga to‘q sariq yoki tilla rang mos tushadi. Ranglarning uyg‘unligi bolaga tinchlantiruvchi ta’sir ko‘rsatishi va unga yoqishi zarur.
2. Xarakatni boshlashdan avval chuqur nafas ol va 10 gacha sana.
3. Haddan ziyod urushqoq bolalar uchun. Harakatni boshlashdan avval mushtini qattiq siq va ochib yubor. Buni 10 marotaba takrorla.
4. Destruktiv xatti-harakatlarni jismoniydan verbal rejaga o‘tkazish. Harakatga o‘tishdan avval to‘xta va o‘ylab ol, sen nima qilishni istayapsan.
5. Boshqa qoidalar.
Qoidalarning ushbu tipiga alohida bola uchun, uning namoyon etadigan agressiyasining xarakteridan kelib chiqqan holda tuzilgan individual qoidalar taalluqlidir. Masalan, ular quyidagicha bo‘lishi mumkin: “Kattalarga hurmat bilan murojaat et”, “Buyumlarga ehtiyotkor bo‘l”, “Qo‘llaringni “paxsa” qilma”.
Bunday qoidalarni tuzishda inkor yuklamasini qo‘llamaslik zarur, masalan, “urushma”, “sindirma”, “qo‘pollik qilma” va hok.lar.