Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
203 
2. Tarbiyasi qiyin oʼsmirlarning shaxs xususiyatlarini har tomonlama oʼrganish va 
tarbiyaviy tadbirlarni amalga oshirishda ijobiy shaxs sifatlarini 
shakllantirishga erishish. 
3. Tarbiyasi qiyin oʼsmirlar sinf va maktab jamoasidan izolyatsiyalanishining 
(ajralib qolishlik) oldini olish tadbirlarini oʼz vaqtida amalga oshirish. 
4. Tarbiyasi qiyin oʼsmirlarni qiziqish, qobiliyatlaridan kelib chiqib sinfda va 
sinfdan tashqarida oʼtkaziladigan tadbirlarga jalb qilish. 
5. Sinf jamoasi aʼzolarida sogʼlom psixologik munosabat hissini shakllantirish. 
6. Sinf va maktab jamoasida tarbiyasi qiyin oʼsmirlarga nisbatan ijobiy 
va faol munosabat ruhini yuzaga keltirish. 
Tarbiyasi qiyin bolalarda bir qator oʼziga xos tipik illatlar kuzatiladiki, ular: 
• ota-onalar, pedagoglar va boshqa katta yoshdagilar bilan munosabatda 
• oʼrtoqlari, sinfdoshlari va boshqa tengdoshlari bilan munosabatda 
• oʼziga munosabatda va oʼzini oʼzi tushunishda 
• ichki yagonalik, boshqalar bilan birlashaolmasligi 
• oʼqishdagi qiyinchiliklarni boshdan kechiruvi kabi tipik illatlar kuzatiladi. 
Bugungi kun psixologik-pedagogik tajribalar tarbiyasi qiyin bolalarga psixologik-
pedagogik yordam koʼrsatish uchun quyidagi tartibda ish tutishni taqazo etmoqda: 
1.Yosh jihatlariga qarab proflaktika va psixokorrektsiya ishlarni boshlash 
talabi. 
Chunki, tarbiyasi qiyinlarga oʼsmirlik yoshiga xulqdagi buzilishi qatʼiy 
shakllangan vaqtda kelib proflaktik va korrektsion tadbirlarga qoʼl uriladi. Balki xulq-
atvordagi oʼzgarish bolalik davrida namoyon boʼlgan holda, unga chora koʼrishni kutib 
boʼlmaydi. Shu bois kichik maktab yoshdayoq maqsadli proflaktika va psixokorrektsiya 
ishlarini ancha ilgari boshlash lozim. 
2. Ishni differentsial va individual tashkil etish. 
Bunda bolalarning tarbiyaviy-proflaktik jarayonda yosh va jinsiga qarab 
differentsial hamda ularni har birini individual xususiyatlarga qarab ishni rejalashtirish.