Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
199 
Касалликларни олидини олиш соғлиқни сақлаш ва мустаҳкамлашда жуда 
этиборли бўлишимиз лозим. 
Жисмоний ёки руҳий ривожланишида нуқсони бўлган болалар таълим 
муассасалари фаолиятининг ўзига хослигини назарга олиб, психолог ўз иш 
режасини айнан шу тоифадаги болалар билан индивидуал ишлашга, уларнинг 
соғлигини тиклашга қаратади. Нутқий, руҳий-асабий, ҳаракат аъзоларидаги 
камчиликларни бартараф этишда сақланиб қолган фаолият ва имкониятларидан 
тўла фойдаланиш йўлларини излайди ва бу борада муассаса врачи ва 
дефектологлари билан ҳамкорлик иш кўришлари лозим.
Жисмоний ёки руҳий ривожланишида нуқсони бўлган болалар таълим 
муассасаси психологи тавсия этилган ташҳис методикаларидан, болаларнинг ёши, 
жинси, соғлиги, касаллик турларига қараб фойдаланади, олинган маълумотларни 
муассаса дефектологлари билан биргаликда муҳокама этади, болаларнинг 
соғлигини тиклашда бевосита иштирок этиши керак. Нуқсонли ривожланиш 
турларига қараб болаларнинг ҳар бирига индивидуал ёндашган ҳолда уларга 
касбий тасаввурлар бериш, касб-ҳунарга йўналтириш ва касбга тайёрлаш 
ишларини мураббий ва педагоглар билан биргаликда олиб боради, мактабдан 
кейинги ҳаёт йўлини аниқ ва ижтимоий мақбул тарзда режалаштиришда ота-она
билан ҳамкорлик қилиш талаб этилади 
Инсонларда рухий касалликнинг айрим сабаблари турли хил кузатилябди. 
Онг ҳамиша нима ҳақидадир билим беришдан иборат, у фаолият билан 
бевосита боғлиқдир. Ҳар - ҳил руҳий касалликларда онг, эс хуш бузилиши 
мумкин. Руҳий касалликлардан ташқари эс-хуш айнишига сабаб бўладиган 
таъсуротлар бор калла ва миянинг шикастланиши, кучли руҳий жараёнлар кучли 
истма билан ўтадиган юқумли касалликлардан хам ўтиши мумкин. 
Эс-хушнинг айниши бир неча секунддан тортиб бир неча ойга чўзилиши 
мумкин. Болаларда танглик вазияти бирор-бир инсоннинг ёрдамисиз ва қўллаб-
қувватлашисиз, мустақил бирор-бир нарсани уддалай олмаганидан бошланади.
Болани олдида қисқа вақт ичида ечиши зарур бўлган муаммо турибди, бироқ у 
буни ўзига одат бўлган усул орқали бажара олади лекин сиз ва биз айтган
муаммони қай йўсинда бажара олади. Айтилган муаммони бажаришида барчамиз 
биргаликда хамкорликда харакат қилсак хеч йўқ болани кўнгли кўтарилар 
кайфияти ўзгарар эди. Боланинг кучи ва доимий имкониятларидан келиб чиққан 
ҳолда, уни қўллаб қувватлашимиз керак. Керакли методлар орқали унинг 
кайфиятини кўтариш лозим. Хаётнинг гўзаллигини ва у хаёт ўзи билан гўзал 
эканлигини озми кўпми англатишимиз керак. 
Бу фарзандлар бизнинг келажагимиз .Келажакда бу болалардан буюк 
олимлар ва олималар чиқади деган умиддаман, зеро президентимиз томонидан 
яратилган шарт –шароитлар буларни албатта юқори чўққиларга кўтаради. Булар 
хеч қачон этиборсиз қолиб кетмайди.