Bog‘dorchilik o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan kasb-hunar kollejlari o‘quvchilari uchun o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etilgan «O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati»

Tokzorlarning kasalliklari. Respublikamizda uzumchilik-ni rivojlantirish,­ barpo etish borasida muhim ishlar amalga oshirilmoqda.

Uzumchilikni rivojlantirish uchun tokzorlarni o‘z vaqtida ke­ sish, kasallik va zararkunandalarga qarshi kurashni amalga oshi­ rish kerak.

O‘zbekistonning tokzorlarida ham quyidagi bir necha xil kasallik turlari ma’lum:

– raga,

– dog‘li antraknoz va

– xloroz.

Raga kasalligi – bu kasallikka yo‘liqqan shox, barg, to‘pgul va mevalarda tez ko‘chib ketadigan kulrang g‘ubor paydo bo‘ladi.

Kasallik g‘ubori tokning ko‘k novda, to‘pgul va mevalari-da ochiq-oydin ko‘rinib turadi. Ko‘k novdalardagi unsimon g‘ubor tagida avvalo sariq, so‘ngra to‘q jigarrangli dog‘lar paydo bo‘ladi, keyinchalik bu dog‘lar yog‘ochlangan shoxlarga ham o‘tadi va ko‘zga tashlanib turadi. Kasallik juda avj olib ket-ganida shoxlar qorayadi, ko‘pincha quriydi. Bunday g‘ubor barg shapalog‘ining har ikkala tomonini yoppasiga qoplab olishi yoki tuganak shaklida ayrim joylargagina tushishi mumkin. Kasallik g‘ubori ko‘pincha novda va barglarda rivojlana boshlab, so‘ngra to‘pgullarga o‘tadi. Bunday to‘pgullar ko‘pincha quriydi va to‘kiladi.

Tokning turli qismlarida paydo bo‘ladigan kulrang unsimon g‘ubor zamburug‘ning sporalaridan iborat bo‘lib, ular tokning o‘suv davrida juda ko‘payib ketadi, osongina to‘kiladi va shamol vosita-sida atrofga tarqaladi. Havoning nisbiy namligi 50–80 va harorat 20–25 daraja issiq bo‘lganida zamburug‘ sporalarining tarqalishi,

149

ayniqsa, kuchayadi. Bu kasallik bir yillik novdalarda qishlaydi. Kasallik so‘riga ko‘tarilmagan hamda ishkomga olinib o‘stirilgan toklarni ko‘proq shikastlaydi.