Bog‘dorchilik o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan kasb-hunar kollejlari o‘quvchilari uchun o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etilgan «O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati»

Limon navlari. Meyer navi eng serhosil, ertapishar navlardan biri hisoblanadi.
Limonanj navi limon bilan apelsinning tabiiy duragayi hisoblanadi. _{18-rasm. Limon.}
Mevasi o‘rtacha yiriklikda, yumaloq «Meyer» navi.
oval shaklda, tub tomoni biroz ingichka, biroz bo‘rtib turadigan so‘rg‘ichi bor, so‘rg‘ichi ba’zan noksimon bo‘yni uzun bo‘ladi. Mevasi erta oktabr oxiri noyabr boshlarida yetiladi. Bu nav juda serhosil bo‘lib, transheyada o‘stirilganda 9–10 yoshli daraxtlari 200–300, ba’zan esa 500–600 dona meva tugadi. Sovuqqa juda chidamliligi bilan boshqa navlardan farq qiladi.
Villa Frank. Bu limonning tupi o‘rta bo‘yli, shox-shabbasi yo yiq, serbarg va pishiq bo‘ladi. Mevasining vazni o‘rtacha 70–80 gramm keladi. Meyer limoniga ulangan Villa frank ekilgandan keyin uchinchi yili hosilga kiradi. hosildorligi o‘rtacha bo‘lib to‘la yoshdagi tuplaridan 150–200 donadan limon olinadi.
Apelsin navlari. Gamlin – apelsinning eng serhosil, ertapishar navi bo‘lib, o‘rta dengiz guruhiga kiradi. Bu transheyada o‘stirish mumkin bo‘lgan eng yaxshi nav. Mevasi o‘rtacha yiriklikda, ba’zan mayda, vazni 100–130 gr keladi, shakli yassi yuma loq yoki sharsimon. Mevasining umumiy vazniga nisbatan 45–50 foiz sharbat chiqadi. Sharbatida 6,5–7 foiz shakar, 1 –1,1 foiz kislota va 50–55 mg C vitamini bor.
Vashington navi Amerikadan keltirilgan. Tupi o‘rta bo‘yli, bo‘yi 3–4 mm ga yetadi, shox-shabbasi yumaloq shaklda, ba’zan keng yoyilgan, tikansiz bo‘ladi. Mevasi yirik, vazni 130–150 g, ba’zilari 250–300 g va undan og‘ir bo‘ladi.
Mevalarining ayrimlaridagina urug‘ bo‘ladi. Ko‘pincha mevasining eti quruqroq, bu navning kamchiligi hisoblanadi.
Sochinskiy navi Vashington Navel apelsinning kloni hisoblanadi. Mevalari yirik, vazni 150–200 gr yumaloq shaklda, bunda 45– 50 foiz sharbat ajraladi, uning kislotaliligi 0,9–1,1 foiz.
Tarkibida 6,5–7 foiz shakar, S vitamini bor.