Bog‘dorchilik o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan kasb-hunar kollejlari o‘quvchilari uchun o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etilgan «O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati»

3. DANAKLI MEVALAR (2 soat)
Danakli mevalarga o‘rik, shafloli, olcha, olxo‘ri, gilos va tog‘olchalar misol bo‘ladi.
Danakli mevalar, xususan ularning to‘la pishib yetilganlari juda ham nozik bo‘ladi va bu holda tashish qiyin. Shuning uchun jami danakli mevalar dumbulligi (yashilligi)da teriladi. hosilni yig‘ish muddati mevalarning navi, ularning qattiq-yumshoqligi,

qanday maqsadlar uchun ishlatilishi va meva yuborila digan joyning uzoq-yaqinligiga qarab aniqlanadi. Danakli mevalarni juda erta terish yaramaydi, chunki erta terilgan mevalarda so‘lish va o‘z naviga xos maza bo‘lmaydi.
O‘rik. Pishib yetilganini meva po‘stining somon rangga kirishidan, oq o‘rikni esa meva po‘stining yashil rangga o‘zgarib och yashil va oq tusga kirishidan bilsa bo‘ladi. Konserva qilinadigan o‘riklar pishgan bo‘lsa-da, lekin juda yumshab ketmagan
bo‘lishi kerak. Ular iste’mol qilinadiganlari terib bo‘lingandan keyin teriladi. Bu vaqtda mevalarning eti juda shirin bo‘ladi. Turshak solinadigan o‘riklar esa konservalanadigan yoki shu joyning o‘zida iste’mol qilinadigan o‘riklarga nisbatan ham ko‘proq yetilgan bo‘lishi lozim. Erta terib olingan o‘riklar saqlash vaqtida mazasini birmuncha yo‘qotadi. Mevalarning hammasi bir vaqtda yetiladi, shu ning uchun pishgan-

7-rasm. O‘rik. «Oq orik» navi.

8-rasm. O‘rik. «Qandak» navi.

larini tanlab terish usulidan kam foydalaniladi.
Shaftoli. Boshqa joylarga yuborish uchun mo‘ljallangan shaftoli qattiqligini hali yo‘qotmagan vaqtda terib olinadi. Shu kezda mevalar to‘la yetilgan va ularga rang kira boshlagan bo‘lishi kerak.
Olcha va gilos. Iste’mol qilish
9 -rasm. Shaftoli. «Start» navi. va quritish uchun mo‘ljallangan olcha va gilos yetilgan vaqtda terib olinadi. Bunda mevalar juda
shirin bo‘ladi va ularning rangi o‘z navi uchun xos tusga kiradi hamda qoraya boshlaydi. Lekin bu mevalar hali qattiq bo‘lishi ke- rak. Pishmasdan juda erta terilgan olcha saqlash vaqtida tobiga kelib pishmaydi va mazasi unchalik yaxshi bo‘lmaydi. Shuning uchun uzoq joylarga yuboriladigan olcha 5–7 kun oldin terib