Bobomurodov aziz

O’rtacha ko’rsatkich	5,0	4,8	9,8	315,0	179,9	31,6
92,8

8- jadval.
Tadqiqot yakunida tajriba guruhi sportchilarini dastlabki testlash natijalari

№	№	F.I.Sh.	30 m p.s.yu.	30 m yu.s.yu.	60 m	1000 m	joydan turib sakrash	1 daqiqada zina chiqib tushish
1	Maxmudov K.	4,9	4,6	9,1	306,6	184	31	103
2	Durdiyev J.	4,8	4,4	9,3	305,4	187	32	96
3	Mexmonov Sh.	4,0	4,0	9,0	311,8	187	31	89
4	Ummatov J.	5,0	4,7	9,6	312,6	181	28	99
5	Sanoyev Z.	5,3	4,9	9,6	303,0	184	29	98
6	Salimov M.	4,7	4,5	9,5	309,7	185	31	98
7	Baxodirov A.	5,1	4,6	9,4	301,7	181	32	108
8	Rajabov Sh.	4,9	4,5	10,2	308,8	193	34	99
9	Jasurov G.	5,3	4,6	9,2	317,0	188	31	103
10	Eliyev I.	4,8	4,3	9,2	312,1	189	34	99
11	Rajabov Sh.	4,8	4,5	8,8	308,5	183	32	101
12	Sobirov B.	4,9	4,6	9,1	310,9	183	31	111
	O’rtacha ko’rsatkich	4,9	4,5	9,3	309,0	185,4	31,3	100,3

Tadqiqot yakunida barcha ko’rsatkichlar bo’yicha o’sishga erishildi. Natijalar tahlilidan kelib chiqib
30 m. pastki statdan chiqib yugurishda nazorat guruhida tadqiqot boshida 5,2 sek. bo’lgan bo’lsa, tadqiqot yakunida esa 5,0 sek.ni tashkil qildi. Tajriba guruhida bu ko’rsatkich tadqiqot boshida 5,3 sek. tadqiqot yakunida 4,9 sek.ni tashkil qildi. 30 m. yugura kelib yugurishda nazorat guruhida 5,0 sek. edi tadqiqot yakunida bu ko’rsatkich 4,8 sek.ga yaxshilangan bo’lsa, tajriba guruhi shug’ullanuvchilarida tadqiqot boshida 5,0 sek.ni yakunida 4,5 sek.ga yaxshilanganligini ko’rish mumkin.
60 m. masofaga yugurishda nazorat guruhi tadqiqot boshida 10,3 sek. tajriba yakunida 9,8 sek.ga o’zgargan. Bu masofada tajriba guruhida tadqiqot boshida 10,6 sek.ni yakunida 9,3 sek.ni tashkil qildi.
1000 m. masofaga yugurishda ham deyarli bir xil natija qayd qilingan edi. Nazorat guruhi sportchilarida tadqiqot boshida 5:22,0 tadqiqot yakunida 5:15,0 va tajriba guruhi nazorat boshida 5:21,1 bo’lgan bo’lsa, tadqiqot yakunida bu natija 5:09,0 ni tashkil qildi.
Joydan turib sakrash mashqida nazorat va tajriba guruhlarida tadqiqot boshida mos ravishda 174,8 sm va 169,4 sm.ni tashkil qilgan edi. Tadqiqot yakunida bu ko’rsatkich 179,9 sm. va 185,4 sek.ga yaxshilangan. Shuningdek 40 sm.li zinaga 1 daqiqa davomida chiqib tushishda nazorat guruhida tadqiqot boshida 25 martani tashkil etgan edi, tadqiqot yakunida o’rtacha 31,6 marta, tajriba guruhi shug’ullanuvchilarida bu nazorat testida 31,3 martani tashkil qildi. Arg’umchoqda sakrashda nazorat guruhida tajriba boshida 85,8 marta tadqiqot yakunida 92,8 marta va tajriba guruhlarida ham bu ko’rsatkich sezilarli o’sganligini ko’rish mumkin ya’ni, o’rtacha 85,8 martadan 100,3 martaga ko’tarilgan.
9- jadval.
Tajriba va tadqiqot guruhlari o’quvchilarini tadqiqot yakunida natijalar o’sish dinamikasi

F.I.Sh.	30 m	30 m	60 m	1000 m	joy.tur. Sak	1 daqiqad zina ch	arg’umchoqda sak
TO	5,2	5	10,3	322	174,8	25	85,8
TK	5	4,8	9,8	315	179,9	31,6	92,8
o’sish	0,2	0,2	0,5	7	5,1	6,6	7
% hisobida	3,8	4,0	4,9	2,2	2,9	26,4	8,2
TO	5,3	5	10,6	320,1	169,4	25	84,6
TK	4,9	4,5	9,3	309	185,4	31,3	100,3
o’sish	0,4	0,5	1,3	11,1	16	6,3	15,7
% hisobida	7,5	10,0	12,3	3,5	9,4	25,2	18,6

Tadqiqot yakunida shug’ullanuvchilarni jismoniy sifatlarini o’rganish va testlash natijalari quyidagicha bo’ldi. Nazorat guruhi o’quvchilarini tadqiqot yakunida oldingiga nisbatan 7,4 % ga o’sish bo’lgan. Tajriba guruhida 12,4 % o’sishga erishildi. Bundan unday xulosaga keldikki olib borilgan tadqiqot 6 oy davomida o’tkazilgan bo’lsa bu ko’rsatkich yaxshi deb aytish mumkin.
XULOSALAR

1. Qisqa masofalarga yuguruvchilarni mashg’ulot yuklamalarini rejalashtirish osnosidan engil atletikaning maxsus mashqlarini inobatga olgan holda rejalashtirilgan ma’qul deb o’ylaymiz.

2. Tadqiqot guruhida qayd etilgan ko’rsatkichlar shu guruhdagi o’quvchilarga nisbatan qo’llanilgan jismoniy tayyorgarlik mashqlarini o’ta samarali ekanligidan dalolat beradi va tadqiqot davomida ko’ringanligi ma’lum bo’ldi.
3. Mashg’ulot yuklamalarini nazorat qilish orqali erishiladigan natijaning asosida doimiy tahlil va pedagogik kuzatuv turishini inobatga olish kerak.

ADABIYOTLAR RO’YXATI

1. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Farmoni “O’zbekiston bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasini tuzish to’g’risida”, Toshkent, 24. X. 02 y.
   
2. 
   O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining Qarori “O’zbekiston bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasi faoliyatini tashkil etish to’g’risida”, Toshkent, 30.X.02y.
   
3. 
   O’zbekiston Respublikasi “Konistitutstiyasi”.- T.: O’zbekiston., 1992y. 44 – bet.
   
4. 
   I.A.Karimov O’zbekistonning o’z istiqloli va taraqqiyoti yo’li.- T. “O’zbekiston”, 1992y. 70 – bet.
   
5. 
   Karimov I.A. «Barkamol avlod — O’zbekiston taraqqiyoti poydevori» Toshkent 1997 y.
   
6. 
   O’zbekiston Respublikasining “Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida”gi qonuni (1992y. 14 - yanvar) “Хalq so’zi” gazetasi, 1992y. 19 – fevral.
   
7. 
   O’zbekiston Respublikasi “Ta’lim to’g’risida” gi qonuni (1997y. 2 avgust) “Turkiston” gazetasi, 1997y. 1 oktyabr.
   
8. 
   O’zbekiston Respublikasi “Bolalar va o’quvchi yoshlarni jismoniy tarbiyalash konstepstiyasi” (1992). Uchitel O’zbekiston gazetasi. 1992. (43.44.48)
   
9. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning “Sog’lom avlod uchun” ordenini ta’sis qilish to’g’risidagi farmoni (1993 yil 4 mart) “Turkiston” gazetasi, 1993. 6 marta.
   
10. 
    O’zbekiston Respublikasining “Jismoniy tarbiya va sport” to’g’risidagi qonun (yangi tahrir) - T, 2000, 26 may.
    
11. 
    Azimov I., Sobitov Sh. Fiziologiya. 1993.
    
12. 
    Angunin B. Upravlenie trenirovkoy v bege na 100 metrov.
    
13. 
    Boychenko I.P., Verbitskiy M. Beg na 110 m s barerom. 1973
    
14. 
    Volkov M.I. Legko atleticheskie desyati bore. M..
    
15. 
    Verxoshanskiy Yu.V. Osnovы spestialnoy fizicheskoy podgotovki sportsmenov, M., FiS, 1988g., 330s.
    
16. 
    Verxoshanskiy Yu.V. Spestialnaya silovaya trenirovka (prakticheskoy rukovodstvo murabbiya), M., 1995g., 102s.
    
17. 
    Zastiorskiy V.M. Sportivnaya metrologiya, M., 1982g., 256s.
    
18. 
    Zastiorskiy V.M. Osnovы sportivnoy metrologii, M., FiS, 1979g., 152s.
    
19. 
    Zastiorskiy V.M. «Fiziologicheskie kachestva sportmena» Moskva FiS.1966y.
    
20. 
    Kerimov F.A., Yusupov N. «Kurash uchun harakatli o’yinlar» Toshkent 1993 y. 6 bet.
    
21. 
    Kerimov F.A. «Razrabotka kompyuternoy sistemы kontrolya sredi detey i molodeji» Moskva 1998 y.25st
    
22. 
    Platonov V.N. Podgatovka kvalifistirovannыx sportsmenov, M.,FiS, 1986g., 284s.
    
23. 
    Filin V.P. Teoriya i metodika yunosheskogo sporta, uchebnoe posobie dlya IFK i TFK, M., 1987g.31st.
    
24. 
    Jeleznyak Yu.D. Sportivnaya orientastiya i otbor (Voleybol. Uchebnik dlya IFK), M., FiS, 1991 g., s. 122-129.
    
25. 
    Jeleznyak Yu.D., Ivoylov A.V. Voleybol (Uchebnik dlya IFK), M., FiS, 1991 g., 239 s.
    
26. 
    Zastiorskiy V.M. Sportivnaya metrologiya, M., 1982 g., 256 s.
    
27. 
    Zuoza Aurelius-Kazis Kazevich Vliyanie stelenapravlennыx urokov fizicheskoy kulturы s elementami voleybola na povыshenie urovnya fizicheskoy podgotovlennosti mladshix shkolnikov, Avtoref. diss. k.p.n., Minsk, 1989 g., 20 s.
    
28. 
    Ivoylov A.V. Voleybol, Uchebnik dlya ped. institutov, Izd-e 3-e, pererab., Minsk. VSh, 1985 g._t 261 s.
    
29. 
    Kerimov F.A. Sport kurashi nazariyasi v usuliyati, T., 2001 y., 286 b.
    
30. 
    Kondak N.N. Razvitie prыjkovoy vыnoslivosti u voleybolistov na osnove modelirovaniya otvetnыx reakstiy organizma, Avtoref, diss.k.p.n., Kiev, 1985 g., 26 s.
    
31. 
    Matveev L.P. Osnovы obщey teorii sporta i sistemы podgotovka sportsmenov. Kiev, 1999 g.. 318 s.
    
32. 
    Rixsieva A.A., Nasriddinov F.N., Rixsiev A.I. Fizicheskoe sostoyanie shkolnikov i sportivnoy molodeji. – T.: Ibn Sin, 1992.-152s.
    
33. 
    Naraliev M.A. Faktornaya struktura i metodika sover-shenstvovaniya skorostno-silovoy podgotovlennosti voleybolistov, Avtoref. diss. k.p.n., M., 1987 g., 23 s.
    
34. 
    Nasimov R.S. Kompleksnaya ostenka texniko-takticheskoy podgotovlennosti yunыx voleybolistov 10-17 let, Avtoref. k.p.n., M., 1990 g., 23 s.
    
35. 
    Usmonxodjaev T., Xujaev A. Harakatli o’yinlar, 1992, B.3-4.
    
36. 
    Usmonxodjaev T.S. Nauchno-pedagogicheskie osnovы fizicheskogo sovershenstvovaniya detey v svyazi s ix dvigatelnoy aktivnostyu. Avtoref.diss. ...dok.ped.nauk. – Tashkent, 1995. – 49s.
    
37. 
    Osnovы upravleniya podgotovkoy yunыx sportsmenov, (pod red. Nabatnikovoy M.Ya.), M., 1982 g., 280 s.
    
38. 
    Piloyan R.A. Nachalnыy etap v mnogoletney podgotovke borstov, Uchebnoe posobie, Malaxovka, 1991 g., 81 s.
    
39. 
    Platonov V.N. Podgotovka kvalifistirovannыx sportsmenov, M., FiS, 1986 g., 284 s.
    
40. 
    Platonov V.N. Obщaya teoriya podgotovki sportsmenov v olimpiyskom sporte, Kiev, 1997 g., 584 s.
    
41. 
    Titar V.A. Fizicheskaya podgotovka. Voleybol, Uchebnik dlya institutov fizicheskoy kulturы, M., FiS, 1991 g., s. 160-165.
    
42. 
    Topыshev O.P., Belyaev A.V., Fomin E.V., Kasmaliev O.S. Dinamika fizicheskoy podgotovlennosti voleybolistov v podgotovitelnom periode. TiPFK, № 3, 1988 g., s. 54-56.
    
43. 
    Filin V.P. Teoriya i metodika yunosheskogo sporta, Uchebnoe posobie dlya IFK i TFK, M., 1987 g.
    
44. 
    Fomin E.V. Issledovanie faktorov opredelyayuщix vzaimosvyaz fizicheskoy i texnicheskoy podgotovki voleybolistov, Avtoreferat, VNIIFKa, M., 1980 g., 26 s.
    
45. 
    Fomin V.E. Vzaimosvyaz fizicheskoy podgotovlennosti i texniki napadayuщego udara v voleybole, TiPFK, № 9, 1985 g.,s.11-13.
    
46. 
    Fomin E.V. Spestialnaya fizicheskaya podgotovka yunыx voleybolistov. Metodicheskaya razrabotka dlya studentov GЦOLIFKa, M., 1986 g., 41 s.
    
47. 
    Salamov R.S. «Sport mashg’ulotlarining nazariy asoslari» O’zDJTI. Nashriyot matbaa.T-2005.
    
48. 
    Salomov R. Sovershenstvovanie obrazovatelnogo prostessa podgotovki bakalavrov po napravleniyu «Fizicheskaya kultura i sport». Avtoref.diss…dokt.ped.nauk. Tashkent. – 2003g’38 s.
    
49. 
    Salamov R.S; Yunusova Yu.M. «Jismoniy tarbiya nazariya va usuliyati» O’quv qo’llanmasi. O’zDJTI. Tip.T-1997.
    
50. 
    Seytxalilov E.A. Pedagogicheskie osnovы ozdorovitelnoy napravlennosti uchebno-vospitatelnogo prostessa v obщeobrazovatelnыx shkolax Uzbekistana. Diss.nauch.dok. dok.ped.nauk. Tashkent, 2000 – 60 s.
    
51. 
    Seytxalilov E.A. Ta’lim sifati ustuvorligi - o’zgarmas talab. //Fan-sportga T. 2004 - № 1 – b. 20g’24 .
    
52. 
    Yunusova Yu.M. Organizastiya i metodika fizicheskoy kulturы v obщeobrazovatelnыx shkolax respubliki Uzbekistana.- T.:2002. 120 s.
    
53. 
    Yarmulnik D.N., Faktorovich L.M., Usmanov X.A. Metodicheskaya razrabotka po obrabotke eksperimentalnыx dannыx.- T.: 1989.g’ 44 s.
    

M U N D A R I J A:

KIRISh		3
I Bob. QISQA MASOFAGA YUGURUVCHI ENGIL ATLETIKACHILARNI MASHG’ULOTLARINI REJALASHTIRISH ASOSLARI		5
1.1.	Harakatlar tizimi, tuzilmalari va qisqa masofalarga yugurishda ularni boshqarish	5
1.2.	Sprinterlar mushaklari ishlashining asosiy tavsiflari va ularning anatomik-fiziologik xususiyatlari	15
1.3.	Qisqa masofaga yuguruvchilar mashg’ulotlarini rejalashtirish bosqichlari	27
1.4.	Qisqa masofalarga yuguruvchi engil atletikachilarni tezkorlik sifatlarini rivojlantirish	32
1.5.	Yugurish texnikasini o’rganish va takomillashtirishda o’rgatish ketma-ketligi	34
II BOB. TADQIQOT USLUBLARI VA UNI TAShKIL QILISh TARTIBI		39
2.1.	Tadqiqot uslublari va uni tashkil qilish yo’llari	39
2.2.	Tadqiqotning asosiy vazifalari	39
2.3.	Tadqiqotning ob’ekti	39
2.4.	Tadqiqot uslublari quyidagilardan iborat	39
III BOB. TADQIQOT NATIJALARI VA ULARNI TAHLILI.		41
3.1.	Mashg’ulot tajribisini o’rganish natijalari	41
3.2.	Mashg’ulot jarayonini ishlab chiqish va olib borish	44
3.3.	Tadqiqot natijalarini pedagogik tahlili	48
XULOSALAR		54
ADABIYOTLAR RO’YXATI		55