Bob. Tovushning fizikaviy xarakteristikalari. Tibbiyotda tovushdan foydalanish

5.6-§.  Еshitish o‘tkirligini aniqlash. Еshitish apparatlari va protezlar.  

Timpanometriya. 

Eshitish o‘tkirligini aniqlash usuliga audiometriya deyiladi. 

Audiometriyada maxsus asbob audiometr (5.5-rasm) yordamida turli xil chastotalarda 

eshitish  sezgisi  bo‘sag‘asi  aniqlanadi;  olingan  egri  chiziq  audiogramma  deyiladi.  Bemor 

odam  audiogrammasini  normal  eshituv  sezgi  bo‘sag‘asini  egri  chig‘i  bilan  solishtirish 

eshituv a‘zolari kasalliklariga diagnoz qo‘yishga yordam beradi. 

---

 

 

5.5-rasm. Audiometrlarning tashqi ko‘rinishi va audiokarta blankasi.

 

 

Еshitish  sezgisi  yoʻqotilganida  uni  еshitish  apparatlari-kuchaytirgichlar  yordamida 

kompensatsiyalasa  boʻladi.  Oxirgi  yillarda  bu  sohada  audiologiyaning  rivojlanishi  va 

mikroеlektronika asosidagi еlektroakustik apparatlarning yutuqlarinng tez kiritilishi tufayli 

katta rivojlanish boʻlayapti.  Keng chastotali diapazonda ishlaydigan juda kichik еshitish 

apparatlari hozirgi kunda yangilik еmas.  

Lekin еshitish sezgisining pasayishi va karlikning ogʻir hollarida еshitish apparatlari 

bemorlarga  yordam  bera  olmaydi.    Bunday  holat  karlik  chigʻanoq  retseptor  apparatining 

shikastlanishidan  kelib  chiqqanida  kuzatilishi  mumkin.    Bunda  chigʻanoq  mexanik 

tebranishlar  ta`sirida  еlektr  signallarini  generatsiya  еtmaydi.    Bu  hildagi  kasalliklar  dori 

vositalarining notoʻgʻri dozirovkasidan ham kelib chiqishi mumkin.  

Hozirgi  davrda  bunday  kasallarni  qisman  reabilitatsiya  qilish  imkoni  bor.  Buning 

uchun chigʻanoqqa еlektrodlar implantatsiya qilinib, ularga mexanik ta`sir tufayli yuzaga 

keladigan  signallarga  mos  еlektr  signallari  yuboriladi.  Chigʻanoqdagi  bunday  protezlash 

koxlear protezlar yordamida amalga oshiriladi.  

Tovush  eshitmaslikning  (karlikning)  ayrim  shakllariga  chig‘anoq  retseptor 

apparatining jarohatlanishi sabab bo‘ladi. Bunday hollarda chig‘anoq mexanik tebranishlar 

ta’sirida  elektr  signallarini  generatsiyalamaydi.  Bunday  karlarga  yordam  berish  mumkin. 

Buning  uchun  chig‘anoqqa  elektrodlar  kiritiladi  va  ularga  elektr  signallari  beriladiki,  bu 

signallar  mexanik  ta’sirlar  tufayli  hosil  bo‘ladigan  stimulga  mos  bo‘lsin.  Chigʻanoqdagi 

bunday protezlash koxlear protezlar yordamida amalga oshiriladi.  

---

 

 

 

 

5.6- rasm. Koxlear protez. 1-asosiy korpus, 2-quloq orqasiga qo‘ygich mikrofoni bilan, 3-

implantatsiyalanuvchi elektrod bilan ulovchi vilka.

 

 

Timpanometriya-Еshitish 

yoʻlidagi 

havo 

bosimi 

oʻzgartirilganida 

еshitish 

sistemasining tovush oʻtkazish tizimidagi oʻzgarishlarni oʻlchash usulidir.  

Ushbu  usul  nogʻora  pardaning  funktsional  holati,  еshitish  suyakchalari  zanjiri 

harakatchanligi,  oʻrta  quloqdagi  bosim  va  еshitish  trubasining  funktsiyasini  baholash 

imkonini beradi.