Bob. Oshqozonosti bezining orolcha apparati kasalliklari

Qandli diabet
Qandli diabet –
insulin sekretsiyasi, ta’siri yoki ularning transporti
buzilishiga sabab bo‘luvchi, qonda glyukoza miqdorining oshishi bilan 
xarakterlanuvchi surunkali metabolik kasalliklar guruhi. Qandli diabetda yog‘lar, 
uglevod va oqsillar almashinuvining buzilishi, to‘qimalarda insulin ta’sirining 
tanqisligi kuzatiladi. 
Qandli diabetning etiologik tasnifi (ISPAD 2009) 
1.
Qandli diabet 1-turi ( absolyut insulin yetishmovchiligiga olib keluvchi β-
hujayra destruksiyasi)
A) Autoimmun
B) Idiopatik
2. QD 2-turi (insulinga rezistentlik ustuvorligi qisman insulin sekretsiyasi 
yetishmovchiligidan boshlab, insulin sekretsiyasi buzilishi bilan sekretor nuqson 
ustunligi insulinorezistentlik bilan yoki insulinorezistentsiz kechishigacha). 

---

3. Qandli diabetning boshqa o‘ziga xos turlari 
A) β – hujayraviy vazifaning genetik nuqsonlariː 
- 12-xromosoma - HNF-1a (MODY-3) 
- 7-xromosoma, (MODY-2) glyukokinaza geni mutatsiyasi 
- 20-xromosoma, HNF-4a (MODY-1) 
- 13-xromosoma, insulinli promotor omil IPF-1 (MODY-4) 
- 17-xromosoma, HNF1B (MODY-5) 
- 2-xromosoma, D 1 (MODY-6) 
- DNK mitoxondrial mutatsiya 
- Boshqalar
B) Insulin ta’siridagi genetik nuqsonlar
- A turli insulinga rezistenlik 
- Leprechaunizm (Donox sindromi) 
- Rabson –Mendexoll sindromi 
- Lipoatrofik diabet 
- Insulin retseptori geni mutatsiya oqibatida rivojlanuvchi 
boshqa shakllari
V) Oshqozon osti bezi ekzokrin qismi kasalligi 
- Pankreatit 
- Travma, pankreatoektomiya 
- Neoplaziya (o‘sma) 
- Mukovissidoz 
- Gemoxromatoz 
- Fibrokalkulezli pankreatopatiya 
- Boshqalar
G) Endokrinopatiya
- Akromegaliya 
- Kushing sindromi 
- Glyukagonoma 
- Feoxromotsitoma 
- Tireotoksikoz 
- Somatostatinoma 
- Aldosteroma
- Boshqalar 
D) Dori vositalari va kimyoviy moddalar bilan indutsirlangan diabet 
-Vakor (infeksiyaga qarshi vosita) 
-Nikotin kislotasi 
- Pentamid 
- Glyukokortikoidlar 

---

- Tireoid gormonlari 
- Diazoksid 
- β-adrenoretseptorlar agonistlari
-Tiazidlar 
- Fenitoin 
- £-interferon
- Boshqalar 
E) Infeksiya 
- Tug‘ma qizamiq (qizilcha) 
- Sitomegalovirus
- Boshqalar
F) Autoimmun qandli diabetning kam uchraydigan shakllari
- muskullar tangligi sindromi 
- insulin retseptoriga antitana 
-boshqalar 
J) Ba’zan diabet bilan birga kechuvchi boshqa irsiy sindromlar 
- Daun sindromi 
- Klaynfelter 
- Shershevskiy Terner 
- Volfram
- Fridreyx ataksiyasi 
- Gantington xoreyasi 
- Lorens -Muna-Bidlya sindromi 
- miotonik distrofiya 
- porfiriya 
- Prader -Villi sindromi 
- Boshqalar