Bob. Oshqozonosti bezining orolcha apparati kasalliklari

Somatostatin
Somatostatin geni 3-xromosomaning uzun elkasiga joylashgan. Bu gen 116 ta 
aminokislota qoldiqlaridan tashkil topgan peptid (preprosomatostatin), somatostatin 
gormonini o‘zida mujassamlashtirgan S-oxirgi fragment (14 ta aminokislota 
qoldiqlari, molekulyar vazni 1640)ni kodlaydi. Somatostatin Langergans orolcha 
periferiyasi bo‘ylab joylashgan δ hujayra tomonidan ishlab chiqarilaadi, ammo 
o‘sish gormoni sekretsiyasini ingibirlash qobiliyati tufayli gipotalamusda birinchi 
bo‘lib aniqlangan va o‘z nomini olgan (O‘G yoki somatotropin). Keyinroq 
somatostatin ko‘pgina to‘qimalarda, ya’ni bosh miyaning turli sohalari, oshqozon-
ichak yo‘llari va oshqozon osti bezida topilgan. MAT va oshqozon osti bezida
somatostatin -14ning miqdori ustunlik qiladi, ammo bosh miyadadagi 

---

immunoreaktiv somatostatinning 5-10% i 28 ta aminokislota qoldiqlaridan tashkil 
topgan – somatostatin -28 ga to‘g‘ri keladi. Uning N –oxirgi ketma ketligi 14 ta 
aminokislota qoldiqlaridan, S-oxirgisi esa somatostatin -14 dan tashkil topgan.
Ingichka ichakda, aksincha, somatostatin-28 ustunlik qiladi, uning ulishi umumiy 
immunoreaktiv gormonning 70-75% iga to‘g‘ri keladi, somatostatin -14 ulushi esa 
25-30 % ga to‘g‘ri keladi. Somatostatin-28 O‘G va insulinni somatostatin -14 dan 
ko‘ra 10 marta kuchliroq ingibirlaydi. Boshqa tomondan, glyukagon sekretsiyasini 
aynan somatostatin-14 kuchliroq ingibirlaydi. 
Insulin sekretsiyasining ko‘plab stimulyatorlar (glyukoza, arginin, JIP va 
tolbutamid) δ-hujayraladan somatostatin sekretsiyasini ham kuchaytiradi. Qonda 
mavjud somatostatinning roli hanuz noaniqligicha qolmoqda. Bu peptidning asosiy 
vazifasi taxminan oshqozon osti bezi orolcha to‘qimalari faolligining va oshqozon-
ichak tizimiining parakrin boshqaruvida ishtirok etishdir. Odam zordobida 
somatostatinning fiziologik darajasi kamdan kam hollarda 80pg/ml (49pmol/l)ga 
ortadi. Ekzogen somatostatinning metabolik klirensi juda tez kuzatiladi.