Боб. Бизнес субъекти, ундан манфаатдор тарафлар ва ташқи муҳИТ

мақсад ҳамфикрлик ва психологик манфаат кўриш ҳисобланади.
аъзолар ихтиёриИ асосда мажбуриятсиз шаклланади.





ахборот алмашиш тизими эркин тарзда амалга оширилади
8- Расм. Норасмий ташкилотнинг ўзига хос
хусусиятлари.
РасмиИ ташкилот каби норасмиИ ташкилотнинг ўзига хос хусусиятлари билан бирга афзаллик ва камчилик тарафлари ҳам мавжуд (2-Жадвал).
Норасмий ташкилотлар афзаллик ва камчиликлари қиёсий
таҳлили

2-Жадвал

АФЗАЛЛИКЛАР	КАМЧИЛИКЛАР
Тезкор мулоқатга киришиш	Миш-мишларнинг кўпаИиши
ИжтимоиИ эҳтиёжни қондириш	Тизимли фаолиятнинг Иўқлиги
Ўзаро манфаатли алоқа ўрнатиш	Тезкари натижа бериши мумкинлиги
ИжобиИ ва зарур билимлар тез ўзлаштириш	ШахсиИ масалаларга кўп эътибор қаратилиши
Ахборот алмашиш ва қаИта алоқа тизимининг тезлиги	Фаолият ва ахборотларни назорат қилиб бўлмаслиги

НорасмиИ ташкилотлар кўпинча расмиИ ташкилотларнинг манфаатлари учун ҳам хизмат қилади. Чунки ҳар шахс ўз моддиИ манфаати нуқтаи назаридан расмиИ ташкилотга аъзо бўлади. Шу манфаатга эришиш мақсадида расмиИ ташкилотдаги норасмиИ ташкилотга аъзо бўлади. РасмиИ ташкилотдаги иш муҳитининг тўғри ташкил этилиши ва улар ижтимоиИ манфаатларига эътибор қаратиш норасмиИ ташкилот аъзоларини ижобиИ жиҳатларидан аниқ мақсадга эришишда фоИдаланиш имкониятини беради.

2. 
   §. Корхонанинг ташкилий тузилиши ва дизайни.
   

Корхона ташкилий тузилишнинг тўғри шакллантирилиши бизнес фаолияти натижаси ижобийлиги учун хизмат қиладиган муҳим омил ҳисобланади. Ташкилий тузилманинг мақсади корхона бўлимлари ва ходимлари фаолияти, функцияларини мувофиқлаштириш эвазига самарали бошқарувни ташкил этиш ҳамда уни назорат қилиш ҳисобланади. Уни ишлаб чиқишда функциялар дарахти иерархик боғлиқлиги тизимидан фойдаланилади (7-чизма).
Корхона ташкилий тузилмаси унинг функционал вазифалари ва фаолияти мураккаблик даражасига боғлиқ бўлади ҳамда бири-биридан фарқ қилади.
Шунингдек ташкилий тузилма тартиб-қоидаларга амал қилиши, марказлаштирилганлик ва марказлаштирилмаганлик ҳолатлари, яъни бошқарув қарорлари қабул қилиш даражаларига кўра ҳам фарқланиши мумкин.

6. 
   Чизма.Функциялар дарахти иерархик боғлиқлиги схемаси.
   

Марказлаштирилган асосда ташкил этилган ташкилий тузилмада бошқарув қарорлари энг юқори даражада қабул қилинади. Ушбу ташкилий тузилмаларда ҳуқуқ, мажбурият ва масъулиятлар расмий равишда
белгиланган бўлади ҳамда уларни қарор қабул қилишдаги роли аҳамиятли бўлмайди.
Марказлаштирилмаган асосда ташкил этилган ташкилий тузилмада маълум бир муаммолар бўйича бошқарув қарорлари қабул қилишга тезкорлик билан ёндошилади. Муаммони ўрганиш ва қабул қилинаётган қарор самарадорлигини ошириш мақсадида ушбу жараёнларга кўпроқ бошқарувчилар жалб этилади. Ушбу тартибнинг ҳолатига жараён иштирокчилари бўлган бошқарувчилар, ижрочилар ҳамда мижозлар фикрларига бўлган ёндошувлар асосида баҳо берилади.
Бюрократиянинг самарали меъёри модули асосчиси немис социологи Макс Вебер томонидан ташкилий тузилма иерархик концепцияси ишлаб чиқилган. Ушбу иерархик тузилмада қуйидаги муҳим қоидалар берилган:
У меҳнат вазифаларини аниқ тақсимлаш;
У бошқарув иерархиясини тўғри белгилаш;
У бошқарувчилар вазифаларини бир хилда бажарилиши тартиб ва қоидаларини ишлаб чиқиш;
У шахснинг ўз хизмат мажбуриятини бажариш руҳияти;
У мансабга лойиқ, малакали кадрларни ёллаш.
Ташкилий тузилмани ишлаб чиқишнинг органик модули меҳнат тақсимотини аниқ белгилашни рад этади. Меҳнат тақсимотини ишнинг хусусиятидан келиб чиқиб амалга ошириш ушбу модулнинг ўзига хос хусусиятини белгилаб беради. Ушбу модул марказлашмаган ташкилий тузилма ҳисобланиб, кўпинча давлат, компания ва корпорацияларнинг мураккаб дастур ҳамда лойиҳаларини бажаришда қўлланилади. Ташкилий тузилмалар модулларини қўллашда уларнинг хусусиятларини таққослаш ва шу асосда мақбул модулни танлаш мақсадга мувофиқ (2-жадвал).
Бошқарув ташкилий тузилмалар модуллари хусусиятлари таққослама
ЖАДВАЛИ
2-Жадвал