Bitiruv malakaviy ish Mavzu: Erkin Vohidov lirikasi: badiiy mahorat va uslubiy individuallik

Ko‘nglingiz xush bo‘lsa ham,

Xush bo‘lmasa, majlis qiling,

Ovchilar, siz otgani

Qush bo‘lmasa, majlis qiling,

Ahli bozor, sotgani

Go‘sht bo‘lmasa, majlis qiling,

Hech hisobmas, har kuni

Qo‘sh bo‘lmasa – majlis qiling.

2.2. Erkin Vohidov she’riyatida metafora va metaforiklik

2.2. Erkin Vohidov she’riyatida metafora va metaforiklik

Metafora masalasi antik davrlardan boshlab o‘rganib kelinadi. Xususan, Arastu metafora so‘zini keng ma’noda, umuman, ko‘chma ma’noli so‘z ma’nosida qo‘llagan. Ishda bu narsa Arastu “Poetika”sida metaforaga keltirilgan misollar tahlilida ko‘rsatildi. “Ritorika”da faylasuf bu fikrni aniq ifodalaydi: “Metaforaning to‘rtta turi ichida analogiyaga asoslanganlari alohida e’tiborga molik”. U metaforaning poeziyadagi o‘rniga maxsus to‘xtalmasa-da, poeziya tili haqidagi mulohazalaridan buni bilib olish qiyin emas. Arastu fikricha, poeziya tili o‘ziga xos so‘z qo‘llashni taqozo etadi, toki tanlangan so‘zlar, bir tomondan, aniqlikni, ikkinchi tomondan, kundalik nutqdan farqlanib turishini ta’min etsin. Agar umumiste’moldagi so‘zlar poeziya tilining aniqligini ta’minlasa, “glossalar, metaforalar, bezaklar... oliyjanob va ulug‘vor” etadi, kundalik nutqdan farqlaydi. Yana “metafora yuksak darajada aniqlik, yoqimlilik va oxorlilik jozibasiga ega”, undan o‘rinli va bilib foydalanish nutqni bezaydi. Ya’ni, Arastu o‘zi aytmoqchi “noodatiy so‘zlar”ni, jumladan, metaforalarni poeziya tilining belgilovchi xususiyati deb hisoblaydi va ularga g‘oyat katta ahamiyat beradi.

Arastu metaforaning ahamiyatini tushuntirarkan, “bizga qandaydir bilim beradigan so‘zlar yoqimli” deydi, chunki metafora ikkita narsani o‘xshatish orqali “turga xos tushuncha yordamida bilim beradi va ma’lumotlar yetkazadi”. Ya’ni Arastu metaforaning badiiy tafakkur unsuri ekaniga diqqat qiladi. Biroq

Arastu fikricha, tashbeh kamroq yoqadi, chunki u uzunroq (ya’ni ko‘p so‘z bilan ifodalanadi) va “mana bu – o‘sha” deya tasdiqlamaydi; ikkita obyekt ochiq o‘xshatilganidan ko‘ra yashirin o‘xshatishning estetik samarasi kuchliroqdir.