Bitiruv malakaviy ish Mavzu: Erkin Vohidov lirikasi: badiiy mahorat va uslubiy individuallik

Erkin Vohidovday buyuk so‘z san’atkori vaqtning zalvorli g‘ildiragi ta’sirida

Erkin Vohidovday buyuk so‘z san’atkori vaqtning zalvorli g‘ildiragi ta’sirida

yo‘qlik olamiga jisman ketgan bo‘lsa-da, ammo uning ruhi yetuk ijod namunalari orqali asrlar osha xalqimizning, har bir muxlisining qalbidagi mustahkam o‘rni tufayli barhayotlik kasb etishiga shubha qilmasa ham bo‘ladi. Shoir butun umrini ijodga baxshida etdi, takrorlanmas san’at asarlari bilan o‘zbek adabiyotiga o‘ziningtengsiz hissasini qo‘shib bordi.

Shoirning istiqlol yillarida yaratgan she’rlari orasida hajviy mavzu alohida o‘rin tutadi. Shoirning “Donishqishloq latifalari” kabi turkum hajviy she’rlarida mustabid mafkuraning salbiy jihatlari yoritilgan bo‘lsa, so‘nggi davrdagi asarlarida ijtimoiy hayotda uchrab turadigan illatlar, inson atalmish murakkab tilsimning o‘zligi bilan bog‘liq muammolar aks ettirilganligining guvohi bo‘lish mumkin.

“Donishqishloq latifalari” turkumiga diqqat qilsangiz, uning kitobxon qah-qahasini jumbushga keltiradigan latifalardan iborat ekanligiga guvoh bo‘lasiz. Lekin har bir latifaning zamirida davrning ijtimoiy yutuq, kamchiliklari yumorga o‘rab beriladi. Shoirning o‘zi latifalar haqida shunday degan edi: “Donishqishloq latifalari”ni o‘qib hamma kuladi. Vaholanki, men ularni alam bilan yozganman. Matmusa tashqaridan qaraganda kulgu vositasi bo‘lsa ham, aslida matmusalar jamiyatimizning fojiasi edi”.

Haqiqatan ham, aql-idrokka zid, teskari ishlarimiz el boshiga kulfat va uqubatlar keltirib yotgani sir emas-ku. Hozirgi kunda ham “kosasi teskari qurilgan charxpalak”lar kammi? Bir pardani tutgancha qolavergan, bir hil ohangni qo‘ymay chalavergan Matmusalar ozmi? O‘zimiz yaratgan qoliplarni tandirday kiyib olib, yo‘lni ko‘rolmay, osmonga qaragancha ketayotgan hollarimiz yo‘qmi? Bular kulguli ishlar emas, achinarli hodisalardir.

Xalq og‘zaki ijodida hayotning og‘ir-yengilini, achchiq-chuchugini, yaxshi-yomonini, ezgu va noshud voqealarini, musbat va manfiy munosabatlarni ulug‘lovchi xalq kuychisi obrazi yaratilgan. O‘zbeklarda Afandi, qozoqlarda Aldarko‘sa, tojiklarda mulla Mushfiq, turkmanlarda Mirali kabi donolar obrazi xalq qiyofasini ifodalab kelgan. Erkin Vohidov o‘z hajviy lirikasida ana shu donishmand xalq obrazlari vakillarining zamonaviy tipi – Matmusa obrazini yaratgan.