Birinchi prezidenti, buyuk davlat va siyosat

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 
1. Karimov I.A Asarlar to’plami. 1-21 jildlar.-T.: O’zbekiston, 1996-2013 yillar
2. Karimov I.A Yuksak ma'naviyat yengilmas kuch.-Toshkent.: Ma’naviyat, 
2008 
3. Karimov.I.A Barkamol avlod orzusi.-Toshkent.: Sharq, 1998. 
4. Karimov I.A Buyuk va muqaddassan mustaqil vatan. O’zbekiston 
mustaqilligining 20 yilligiga bag’ishlangan ma’ruza.-Toshkent.: O’zbekiston, 
2011.
Elektron manbalar: 
1. www.press-servise.uz. 
2. www. Ziyo net.uz.
3. www.gov.uz 
4. www.press.uz 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASINING MUSTAQILLIKGA ERISHISHIDA 
ISLOM KARIMOVNING MARDONAVOR JASORATI 
Tursunqulov S. 
SamDCHTI magistranti 
Islom Karimov Samarqand shahridagi maktabda o’qib yurgan kezlaridayoq 
tengdoshlari orasida o’zining kuchli bilimi bilan ajralib turgan yosh iste’dod egasi, 
o’sha davrlarda kuchli bilimga ega yoshlarni, o’zini har tomonlama ko’rsatish 
uchun yo’l qo’yilmagan, maktabni a’lo baholarga bitirgan Islom Karimovga 
maqtov medali bergan o’qituvchini ishdan bo’shashi to’g’risidagi arizasini yozishi 
o’sha davr ahvolini ko’rsatib beradi. 

---

19 
Buyuk yunon faylasufi Suqrot aytganlaridek dunyoga kelgan har bir inson 
o’z tolei bilan to’g’ilib bu uning taqdirida aks etadi. Ammo o’z taqdiri–xalq 
taqdirida iz qoldirgan insonlar sanoqlidir. [Suqrot] Bunga yaqqol misol sifatida 
birinchi prezidentimiz Islom Karimovni aytib o’tish joyiz.
1912-yilda Rossiya dehqonchilik ba’zalari xo’jayini Aleksandr Klevashining 
imperator Nekolay ikkinchiga yozgan xatida aytilganidek Turkiston paxtasi 
Amerikani yengish imkonini berdi, mustamlaka ahli Amerika qullari kabi paxta 
yetishtirsin degan muddaoning ijrosi XX asr so’nggi choragida ham o’z kuchida 
qolgani xalqimizning shuncha paxta yetishtirgan respublika, o’zi kafanlikga zor 
bo’lganini millionlab gektar yeri kamlik qilgandek hovlisiga ham paxta ekgani va 
oziq-ovqat mahsulotlariga yetishmovchiliklar paydo bo’lganini ta’kidlagan. 
Bizdan olib chiqilgan mahsulot bilan kiritilgan mahsulot o’rtasidagi tafovut 
898 million rublni tashkil etgan. Birinchi prezidentimiz ta’kidlaganidek paxta narxi 
bug’doy narxi bilan tenglashtirilar edi. Shuning evaziga balansni 
tenglashtirilganligi O’zbekistonni qashshoqlik girdobiga tushib qolishi deyarli 
boshqa davlatlarga yalinib yurganini hech ham tushunib bo’lmas edi.
Islom Karimov 1989-yil 24-iyun respublika rahbarligiga saylangan vaqtda 
ma’ruza qilib millat va mamlakatni hurriyat yuliga olib chiqish uning o’z 
huquqlariga egalik qilishining ilk dasturiy konsepsiyani asoslab berdi. Bu 
konsepsiyada biz eskicha yashay olmaymiz zamon ham bunga yul qo’ymaydi deb 
nomlangan edi. G’ururi, shani toptalgan xalqning qaddi va qadrini tiklash o’zligini 
anglash g’oyasi dolzarb masala sifatida keskin quyildi. 
Milliy mustaqillikga erishishning tadrijiy jarayoniga shu tariqa tamal toshi 
qo’yildi. Albatda mustaqillikga erishish jarayonida birinchi prezidentimiz Islom 
Abdug’aniyevich Karimovning kuchli psixolog ekanligi hovlisida paxta ekib 
yurgan xalqni o’z shaxsiy mulkiga ega bo’lish uchun imkoniyat yaratib bergani va 
shu orqali millionlab xalqning yuragiga kirib borishi, mustaqillik degan 
tushunchani singdirishi yaqqol nomoyon bo’ladi. 1989-yil Prezidentimizning 
dastlabki farmonlaridan birida aholiga tomarqa yerlarini ajratib berish edi. 
Farmonga binoan 2,5 million xonadonga tomarqa yerlari berildi.

---

20 
Islom Karimov mustaqillikga erishish yo’lida har qanday qarshiliklarga 
qaramasdan mardonavor harakatlari bilan o’zining oqilona siyosatini olib borgan.
1991-yil 31-avgust davlatimiz mustaqil deb e’lon qilindi, lekin mustaqillik 
deb e’lon qilinishi hali tom ma’nodagi erkinlik emas, bu yulda qanchadan qancha 
harakat, mehnat, chidam, sabot va bardosh kerakligini anglardi.
Mustaqillik arafasida ocharchilik ostonasiga kelib qolgan respublikaning 
iqtisodiy ahvoli o’nglash abgor bo’lgan ijtimoiy sohaning qaddini ko’tarish harbiy 
salohiyatni oshirib milliy armiyaga ega bo’lish eng muhimi xalqning o’z kuchiga, 
kelajagiga ishontira olish edi.
Namangan shahri faollaridan biri Mamatov Turg’un guvohlik berishicha, 
Tohir Yuldoshevning 1991-yil dekabrda Namangan shahrida orqasidan 
ergashtirgan isyonchilarni qo’zg’olon ko’tarishib mustaqil bo’lgan davlatni 
parokanda qilmoqchi bo’lgan niyatlarini o’z vaqtda Islom Karimov Namanganga 
yetib kelib usha kunning sovuq manzaralarini, ya’ni un mingdan ziyod xalq bir 
yerga jamlangan vaqtda, Islom Karimov hech qanday qo’riqchilarsiz shaxdam 
qadamlar bilan kirib keladi va isyonchilarga qarata shunday deydi: men 
prezidentman, men keldim qanaqa savollaring bor menga, men allhamdurulloh 
musulmonman, nima arzingiz bo’lsa menga aytinglar.
Shunda qo’zg’olon ko’targan olomonni tinchlantiradi va yana bir o’zini
kuchli psixolog ekanini ko’rsatadi. Madamin Xasanov O’zbekistan SSR savdo 
vaziri shunday ta’kidlaydi 1986-yil O’zbekiston o’zi uchun 25 foizgina non 
yetishtirar, qolgan g’alla tashqaridan olib kirilar, paxta ishlab chiqarishda 
respublikamiz yetakchilardan biri bo’lganligiga qaramay xizmati evaziga 
ushoqlarga ega bo’lardi xolos. Islom Karimov halol inson sifatida unga toqat 
qilolmas edi. 
Chunki bu ushoqlarga ijtimoiy sohalarni moliyalashtirishning also iloji yuq 
edi. Bu nuqtayi nazar Islom Karimovni o’sha paytdagi partiya dohiylari bilan
ziddiyatga olib kelishini taqozo etgandi. Islom Karimov O’zbekistonning
muammolari xususida markazga jiddiy tahliliy murojaat tayyorladi, uning bu 

---

21 
harakati respublika markaziy qo’mitasining ikkinchi kotibi Anishev bilan 
kelishmovchiliklarni yuzaga keltirdi.
Usha davrlarda u markazdan yuborilgan to’rt yuz nafar desantchilarga 
boshchilik qilardi. Anishev rahbarlik qilgan yig’ilishda Islom Karimov o’rnidan 
to’rib mamlakatimizni iqtisodini rivojlantirish to’g’risidagi hujjatni qayta- qayta 
ularga tushuntirishga harakat qilgani Anishevga yoqmay, siz qachongacha bunaqa 
to’palon qilib yurasiz deb aytishiga qaramasdan Islom Karimov ildam qadam 
tashlashi katta jasorat egasi ekanligini ko’rsatib beradi.