Birin ch I b o‘ L i m texnologik parametrlarni nazorat qilish usullari va vositalari

8. 3-§. PNEVMATIK O‘ZGARTKICHLAR
O‘lchanayotgan kattalikni pnevmatik chiqish signaliga o‘zgartirish va
ko‘rsatishlarni masofaga uzatish uchun qo‘llaniladigan pnevmatik o‘zgartkichlar
ichida kuch kompensasiyali va siljish kompensasiyali o‘zgartkichlar yong‘in va
portlash xavfi bor korxonalarda keng ishlatiladi.
Kuch kompensasiyali pnevmatik o‘zgartkichlar o‘lchash blokidan sezgir
elementining kuchini 20—100 kPa (0,2—1 kgk/sm2) qiymatda bir xillashtirilgan
pnevmatik chiqish signalni o‘zgartirish uchun mo‘ljallangan.
Pnevmatik kuch o‘zgartkichlarining ishlash prinsipi pnevmatik kuch
kompensasiyasidan foydalanishga asoslangan. Kuch kompensasiyasiga ega pnevmatik o‘zgartkichning prinsipial sxemasi 8.11-rasmda ko‘rsatilgan. O‘lchanayotgan parametr o‘lchash blokining sezgir elementiga ta’sir ko‘rsatadi va G‘ mutanosib kuchga aylanadi. G‘ kuch ta’sir qilayotgan richag 1 orqali to‘siq 2 soplo 3 ga nisbatan siljiydi. Soplo va to‘siq orasidagi tirqishning o‘zgarishi natijasida o‘zgarmas kesimli drossel 7 orqali keladigan havo bosimi o‘zgaradi. Shu bilan birga, kuchaytirish pnevmorelesining a kamerasidagi bosim ta’sirida membranalar 8 va 9 ning egilishi natijasida kirish 10 va chiqish 11 soqqali klapanlarning holati o‘zgaradi.

8.11 – расм. Куч компенсацияли пневматик
ўзгарткич схемаси.
Natijada b va v kameralarda bosim o‘zgaradi. To‘siq 2 silfon 4 ta’sirida
soploga nisbatan shunday holatni egallaydiki, silfondagi kuch o‘lchash blokining G‘ kuchiga tenglashib, b va v kameralardagi bosim shunga qarab o‘zgaradi. O‘zgartkich berilgan o‘lchash chegarasiga silfonni richag 5 bo‘ylab siljitish orqali sozlanadi. O‘zgartkichning chiqish signali 20 kPa (0,2 kGk/sm2)-boshlang‘ich bosim nol korrektorning prujinasi 6 yordamida o‘rnatiladi. O‘zgartkich chang, nam va yog‘dan tozalangan havo bilan ta’minlanadi. Havoning nominal bosimi 140±14 kPa. Chiqish signalini 300 metr masofaga uzatish mumkin. O‘zgartkichning aniqlik sinfi 1,0.