Biologiya kafedrasi

Siydik zichligini aniqlash. Sog`lom odamni odatdagi kundalik suv ichishi va normal ovqatlanishida sutkalik siydigini o`rtacha zichligi 1,010 g/sm³ dan 1,025 g/sm³ oralig`ida bo`lib, asosan mochevina va natriy xlorid miqdoriga bog`liq. Sog`lom odam siydigida zichlikni 1,002-1,035 g/sm³ atrofida vaqtinchalik o`zgarib turishi, uning ichgan suyuqligi, ovqatlanish me`yori va terlash miqdorlari bilan belgilanadi. Zichlikni kamayishi barcha poliuriya jarayonlariga, patologik holatlarga, ayniqsa qandsiz diabetga xos bo`lib, siydik miqdori 10 l ga etishi va undan ham ortganda zichlik suv zichligiga yaqinlashishi kuzatilgan.
Qandli diabet bundan mustasno, ushbu kasallikda katta miqdorda rangsiz siydik ajratilishiga qaramay tarikbida glyukoza bo`lganligi sababli u katta zichlikka ega. 1% miqdordagi glyukoza siydik zichligini 0,004 g/sm³ oshiradi. Siydikda zichlik ko`rsatkichini doimiy past bo`lishi buyrakni kontsentratsiyalash imkoniyatini yo`qolganligini xarakterlaydi (buyrakni xronik yallig`lanishi). Siydik zichligini ortishi ko`pincha uning sutkalik hajmini kamayganligi bilan (oligouriya) bog`liq bo`lib, oz suv iste`mol qilinganda yoki buyrakdan tashqari suyuqlik yo`qotilganda (kuchli terlash, qusish va boshqalar) kuzatiladi. Al’buminuriya oqibatida siydikda katta miqdorda oqsil to`planganida, siydik bilan tuzlar ajratilganida (podagra, buyrak toshi kasalligi) siydik zichligi ortadi.
Siydik zichligi urometr deb ataluvchi maxsus areometrda o`lchanadi ( -rasm). Past va normal zichlikni (1,000 dan 1,030 gacha taqsimlangan) va yuqori zichlikni (1,030 dan 1,060 gacha taqsimlangan) o`lchaydigan urometrlar bor. Urometrlarda o`lchash jarayoni 15° S da bajariladi, chunki siydik haroratini 3°S ga o`zgarishi zichlikni mingdan birga (0,001) o`zgartiradi. SHundan kelib chiqqan holda haroratni 15° S dan yuqoriga yoki pastga o`zgarishiga qarab har bir o`zgargan 3°S uchun urometr ko`rsatkichiga 0,001 g/sm³ qo`shiladi yoki olib tashlanadi.