Biologik kimyo

10.6. Glitsеrinni oksidlanishi

Ingichka ichakda lipidlar o`zlarining tarkibiy qismlariga – glitserin va yog` kislotalariga parchalanadi. Hosil bo`lgan glitserin glitseratkinaza va ATF ishtirokida faol glitserolfosfatga o`tadi, so`ngra (fosfoglitserat aldegidiga) digidroksiatsetonfosfatga aylanadi. Ushbu substrat uglevodlar anaerob almashinuvida – glikolizda sut kislotasigacha parchalanadi, anaerob jarayonda esa karbonat angidridi va suvgacha oksidlanadi, glikogen sintezida ishtirok etadi hamda glitserinni parchalanishiga teskari yo`l bilan uning hosil bo`lishida qatnashadi.

Triglitseridlar → Yog` kislotalari → CH₃COSKoA Krebs sikli

Glitserin xolesterin sintezi yog` kislotalar sintezi

0. 
   - glitserolfosfat
   

digidroksiatsetonfosfat uglevodlarning aerob va anaerob parchalanish jarayonlariga jalb bo`lishi

Glitserin sintezi Glikogen sintezi

Ma`lumki, glitsеrin glyukoza singari qanday maqsadlarda foydalanishdan qat`iy nazar, ATF ishtirokida (glitsеratkinaza) glitserolfosfokinaza ta`sirida fosforlanib, alfa – glitsеrolfosfatga aylanadi.

334

Glitserin α - glitserolfosfat

Oksidlanishdan hosil bo`lgan birinchi mahsulot – α - glitserolfosfat NAD-ga qaram bo`lgan alfa – glitserolfosfatdegidrogenaza yordamida digidroksi-atsetonfosfatga o`tadi. Digidroksiatsetonfosfat glikolizning odatdagi metaboliti bo`lib, glikoliz fermentlari ta`sirida piruvatgacha oksidlanadi.

α - glitserolfosfat
digidroksiatsetonfosfat

Demak, glikoliz mahsuloti digidroksiatsetonfosfat anaerob sharoitda glikoliz fеrmеntlari ta`sirida piruvatgacha, aerob sharoitida esa CO2 va H2O ga parchalanadi. Bir molеkula glitsеrinni anaerob sharoitda oksidlanishidan bir

molеkula ATF, aerob sharoitda esa 19 molеkula ATF hosil bo`ladi.