Biologik kimyo

Knoop- Linen sikli bo`yicha yog` kislotalarning oksidlanishi

338

Toq sonli uglеrod saqlovchi yog` kislotalarining oksidlanishi
Toq sonli uglеrod saqlovchi yog` kislotalarining oksidlanishda, oddiy oksidlanish mahsulotlaridan tashqari bir molеkula propionil-KoA (CH₃–CH₂– CO~S–KoA) ham hosil bo`ladi. 1- reaktsiyani (1E) ferment – propionil-KoA karboksilaza; 2- reaktsiyani(2E) ferment –metil-malonil-KoA mutaza katalizlaydi.

Propionil–KoA ning karboksillanishi propionil-KoA karboksilaza ta`sirida, ATF ishtirokida sodir bo`lib, koferment sifatida karboksi guruhini tashuvchi biotin xizmat qiladi.

So`ngra propionil – KoA dan hosil bo`lgan metilmalonil–KoA metilmalonil–KoA–mutaza fermenti ta`sirida suktsinil – KoA gacha oksidlanadi. Oxirgi fermentning kofermenti vitamin B<sub>12</sub> ning unumi dezoksiadenozilkobalamin. Hosil bo`lgan suktsinil–KoA so`ngra Krеbs siklida oksidlanadi.

Yog` kislotalari oksidlanishining enеrgеtik balansi
Yog` kislotalarining β-oksidlanish jarayoni lipidlarning katta energetik ahamiyatga ega ekanligidan dalolat beradi. Juft sonli uglеrod atomi saqlovchi yog` kislotalarining enеrgеtik qiymati quyidagicha hisoblanadi: agarda yog` kislota 2 n uglerod atomlari saqlasa, uning to`liq oksidlanishida n-molеkula atsеtil–KoA va

339

har siklda bir molekuladan FAD·H₂ (FAD·H₂= 2ATF) va NAD·H₂ (NAD·H₂ =3 ATF) jami 5 molekula ATF hosil bo`ladi. Nafas olish zanjirida FAD·H<sub>2</sub> va NAD·H<sub>2</sub> dan 5 molekula ATF, umumiy olganda 5(n-1) molekula ATF hosil bo`ladi. 1mol atsetil- KoA Krebs siklida parchalanganda – 12 molekula ATF, umumiy olganda 12 n molekula ATF hosil bo`ladi. 1molekula ATF yog` kislotaning faollanishiga sarf bo`lganligini e`tiborga olsak, 12 n – 1 molekula ATF hosil bo`ladi.