Beynin I i m I i -js

nom Projesi’ne y ö n eltilen bir eleştiri değildir; çünkü bunun bir ilk
adım olarak zaten y a p ılm a sı gerek iyordu . Asıl hayal kırıklığı, bir­
birini izleyen in d irgen m e düzeylerin in , bizler için önem li sorular
hakkında ço k az şey sö y ley eb ilecek old u ğu n u n anlaşılm asıdır.
H u n tin gton h astalığı örneğine d önersek, hastalığa yakalanıp
yakalanm ayacağınızın tek bir genle belirleniyor olm ası, indirge-
mecilik açısın d an bir başarı hikâyesi olarak algılanabilir. Ama
unutm ayalım ki bu h astalık , bu tür bir etkinin varlığının belirle-
nebildiği çok az sayıdaki örnekten biridir. Bir hastalığın tek bir
m utasyona indirgenm esi son derece ender rastlanan bir durumdur,
çünkü birçok hastalık “ p oligen etik ” özelliktedir; yani onlarca,
hatta yüzlerce farklı genin katkısıyla ortaya çıkar. Ayrıca, bilim
daha iyi teknikler geliştirdikçe anlam aya başladık ki, genlerin yal­
nızca kodlayan bölüm leri değil, bir zam anlar “ hurda D N A ” o la ­
rak adlandırılan ara bölgeler de önemlidir. Birçok hastalık, faz­
lasıyla karm aşık biçim lerde bir araya gelebilen çok sayıda küçük
değişim in birer sonucudur.
Ancak durum , bir çoklu-gen sorunundan çok daha ciddidir:
G enom un gerçek payı, ancak çevreyle etkileşim bağlamı içinde an­
laşılabilir. D evreye giren genlerin çeşitli araştırma ekiplerince o n ­
larca yıldır aranmakta olduğu şizofreniyi ele alalım . Bu hastalıkla
ilişkilendirilebilen genler bulundu mu? Evet, bulundu; hatta yüz-
lercesi. Peki bu genlerden herhangi birine sahip olm ak, kimin genç
bir yetişkin olarak şizofreniye yakalanacağı hakkında bir tahm in­
de bulunm am ıza yardımcı oluyor mu? Çok az. Şöyle ifade edelim:
Hiçbir tek-gen m utasyonu, şizofreninin öngörülebilirliği açısından