Beynin I i m I i -js

disi bir rengin adı olan bir sözcük gösterdiğim de ne yapacağınız.
Size yeşil renkte basılmış MAVİ sözcüğünü gösterdiğim de yanıtı
vermeniz o kadar da kolay olm ayacak. Ya düşünm eden “M a v i!”
diye bağıracak ya da kendinizi durduracaksınız ve tereddütlü bir
“Yeşil!” çıkacak ağzınızdan. Ancak her durumda da tepki süresi
bir önceki denem eye kıyasla çok daha uzun. İşte bu da kılıfın al­
tında gizlenm iş çekişm eyi gösterir bize. Stroop m üdahalesi adını
verdiğim iz bu durum , sözcüğü okum ak için barındırdığımız güçlü,
istem siz ve otom atik içgüdü ile sözcüğün rengini söylem ek için g i­
riştiğimiz daha sıra dışı, kasıtlı ve zorlu çaba arasındaki çarpışm a­
yı gözler önüne serer
.38
3. B ölüm ’de gördüğüm üz örtülü ilişkilendirme örneğini hatırla­
yın; içeride barınan bilinçdışı ırkçılığın dışarı çıkm aya kışkırtıldığı
örneği. Sevm ediğiniz bir şeyi olum lu bir sözcükle (örneğin; m u tlu ­
luk) ilişkilendirm eniz istendiğinde vereceğiniz yanıt, yine norm al­
den daha yavaş işleyen bir tepki süresi gerektirecektir.
•35

---

E PLURIBUS UNUM
Y a b a n c ı a l t p r o g r a m l a r ı i ş l e t m e k l e k a l m a z , o n l a r ı d o ğ r u l a r ı z d a .
E y l e m l e r i m i z l e il g ili ö y k ü l e r i g e r i y e d ö n ü k ( r e t r o s p e k t i f )
b iç im d e
ö y l e a n l a t ı r ı z k i, b u e y l e m l e r s a n k i h e p b i z i m f i k r i m i z
ola ra k
o r t a ­
y a ç ı k m ış t ır . Ö r n e k v e r e c e k o l u r s a k , k it a b ı n b a ş ı n d a , b iz e
“g e l e n ”
d ü ş ü n c e l e r i h e p k e n d i m i z e y o n t t u ğ u m u z u , h a l b u k i b e y n i m i z i n o