Beton turlari va ularning klassifikatsiyasi

Gips va uning asosidagi bog‘lovchilar. Qurilish gipsi havoda
qotadigan bog‘lovchi modda. Qurilish gipsini tabiiy ikki suvli gipsni
1500-1700S haroratda yarim suvli gipsga aylanguncha qizdirib olinadi.
Gipsni suv bilan aralashtirib hamirga o‘xshash massa olinadi, qaysiki tez
tishlashadi, suyuq holatdan qattiq holatga o‘tadi, keyin havoda qotadi, astasekin mustahkamlanib boradi. Gips – tez tishlashadigan bog‘lovchi. Gipsning tishlashish davri gipsni suv bilan qo‘shilgandan keyin 4 minutdan oldinroq boshlanmasligi, tugashi 6 minutdan oldinroq va 30 minutdan kech
bo‘lmasligi kerak. Gipsning tishlashishini sekinlatish uchun sulьfitdrojjali brajka yoki suv massasiga nisbatan 0,1-0,2% miqdorda va
bo‘yoqchilik kleyi boshqa organik kleylar qo‘shiladi. Qurilish gipsi
sifatiga qarab 2 navga bo‘linadi. Normal quyuqlikdagi gips hamiridan
tayyorlangan nazorat namunasi uchun siqilishdagi mustahkamlik chegarasi
tayyorlangandan 1,5 soatdan keyin, I-nav uchun 4,5 MPa dan kam bo‘lmasligi,
II-nav uchun 3,5 MPa dan kam bo‘lmasligi kerak. Gips mustahkamligi quritish
davrida sezilarli oshadi, xatto 7,5-12,5 MPa ga yetishi mumkin.
Ikki suvli gipsga maxsus ishlov berilib, o‘ta mustahkam gips olinadi,
mustahkamligi 15-30 MPa ni tashkil qiladi, tishlashish muddati 15-20
minutdan iborat. O‘ta mustahkam gipsdan plastik hamir olish uchun kam suv
talab qilinadi (40-45% gips massasiga nisbatan, oddiy gips uchun 60%
talab qilinadi), bu esa anchagina zich qo‘yma va betonlardan foydalanish
imkonini beradi. Gispning qimmatli xususiyatidan biri tez tishlashishi, mahsulot yuzasining tekis va to‘g‘ri shaklda bo‘lishini ta’minlashi, chunki qotish davrida gips ozgina kengayadi va qolipni zich to‘ldiradi. Gipsning
kamchiligi-suvga chidamsizligi. Nam tortganda gipsning mustahkamligi
keskin pasayadi, hatto kichkina yuk ta’sirida sezilarli deformatsiyaga
uchraydi va mahsulot sifatsiz bo‘lib qoladi. Gipsning suvga chidamliligini
tarkibiga yanchilgan domna shlakini qo‘shib, birmuncha oshirish mumkin.