Beton turlari va ularning klassifikatsiyasi

Tez qotadigan sement – portlandsementning qo‘shimchali turi. 400,500 markali bu sementning 3 kundan siqilishga mustahkamligi 25 MPa dan kam emas. Tez qotishni ta’minlash uchun klinker tarkibida C3S >50%, C3S+C3A>60% bo‘lib sement esa mayin tuyilgan bo‘lishi kerak. Solishtirma
yuzasi 3500 sm2/g dan kam bo‘lmasligi kerak.
SHlakli portlandsement – porlandsement klinkeri va granullangan
domna shlaki bilan birgalikda yanchish natijasida olinadi. O‘z xususiyati

Sement turlari	Marka	Qo‘shimchalarning miqdori, %
granullangan shlak	aktiv mineral
trepel, opoklar, diatomit	boshqalar
Umumiy qurilishga mo‘ljallangan sementlar:
Portlansement	400,500 550,600	yo‘l qo‘yilmaydi
mineral qo‘shimchali portlansement	400,500 550,600	20	10	15
tez qotuvchan portlandsement	400,500	20	10	15
shlakli portlandsement	300,400 500	21-60
Tez qotuvchan shlakli portlandsement	400	21-60
Sulьfatga chidamli sementlar:
sulьfatga chidamli portlandsement	400	yo‘l qo‘yilmaydi
qo‘shimchali sulьfatga chidamli portlandsement	400,500	10-20	5-10	yo‘l qo‘yilmay di
sulьfatga chidamli shlakli portlandsement	300,400	21-60	yo‘l qo‘yilmaydi	yo‘l qo‘yilmay di
Putstsolanli sement	300,400	Yo‘l qo‘yilmaydi	20-30	25-40

bilan shlakliportlansement oddiy sementdan oz farq qiladi, xaqiqiy

zichligi ozgina past (2,9-3), shunga qarab ham kamroq.
SHlakli portlandsement portlandsementdan (klinkerni tarkibi bir
xil) ancha sekinroq tishlashishi(boshlanishi 4-6 soatdan, tugashi10-12
soatdan keyin) va birinchi 7-10 kunda sekin qotishi bilan farqlanadi. Bu
sement klinkeri tarkibida C3A 8% dan kam bo‘lganda, minerallashgan
suvlar (sulьfatli, dengiz suvi) ta’siriga anchagina chidamli beton olinadi.
Issiqlik va namlik bilan ishlov berilganda oddiy portlandsementga
nisbatan shlakoportlandsementning qotishi ancha tezlashadi, bu esa yig‘ma
temir beton ishlab chiqarishda uning yuqori samaradorligini ta’minlaydi.
Hamma sementlar istemolchining talabiga binoan qorishmaning
plastikligini oshiruvchi yeki gidrofoblovchi namlikni tez yuqtirmaydigan
qo‘shilmalar bilan ishlab chiqarilishi mumkin.
Plastiklashtirilgan portlandsement portlandsementi
klinkerini plastiklovchi qo‘shimcha bilan birga mayin qilib yanchib olinadi.
Bunday qo‘shimcha bo‘lib, sulьfit-spirtli bardaning modifikatsiyalashgan
kontsentrati (gidroliz spirt sanoatining chiqindisi) sement masasiga
nisbatan 0,1-0,25% miqdordagi quruq modda hisoblanadi. Sulьfit -
spirtli barda-sirt aktiv modda bulib, sementning suv bilan qo‘shilishiga
qarshilik ko‘rsatadi va sement zarrachalari atrofida moylovchi qoplama
hosil qiladi.
Plastiklashtirilgan sementdan foydalanilganda qorishma va
betonning plastikligi oshadi, bu esa beton qorshimasini joylashni
osonlashtiradi va tezlashtiradi, betonda sementni 5-10% ga iqtisod qilish
imkonini beradi yeki suv sement nisbatini kamaytiradi va betoning
sovuqqa chidamliligini oshiradi. Plastiklashtirilgan sement
portlandsement kabi markalarga ega.