3-tajriba ishi. Sementning qotish muddatlarini aniqlash. Umumiy tushuncha

3-tajriba ishi. Sementning qotish muddatlarini aniqlash.
Umumiy tushuncha. Portlandsement erish muddati 45 minutgacha, 45 minutdan boshlab kalloid holatiga o‘tish davri ya’ni 12 soatgacha, so‘ng kristallanish 28 kun. Portlandsement, mineral qo‘shimchali portlandsement, toshloq portlandsement, putssolan portlandsement xamiri qorilgan paytdan hisoblanganda 45 minutdan keyin qota boshlaydi va 10 soatdan keyin toshday qotib ketadi.
Asbob va uskunalar. Vika asbobi, tarozi, moy, xalqacha, shisha plastinka.
Ishlash tartibi. Sement xamirining qotish muddatlari Vika asbobi yordamida aniqlanadi, lekin bunda sterjenning pastki qismiga metall sopcha o‘rniga ko‘ndalang kesimi 1 mm² va uzunligi 50 mm keladigan po‘lat nina o‘rnatiladi. Sopcha o‘rniga nina o‘rnatish natijasida sterjenning umumiy massasi, ya’ni asbobning sinash chog‘ida sement hamiriga ta’sir ko‘rsatadigan harakatlanuvchi qismining umumiy massasi kamayadi, shunga ko‘ra sterjenning yassi kallagiga qo‘shimcha yuk qo‘yib, uning massasini 300 g ga to‘g‘rilash kerak. YUqorida aytib o‘tilgan usulda qorilgan hamirning quyuqligi normal bo‘ladi.
Tayyor hamir darxol Vika asbobining shisha plastinkasi ustidagi xalqaga joylanadi. Hamir ichidagi havo pufakchalarini chiqarib yuborish uchun xalqa besh-olti marta silkitiladi. Hamirning yuzi xalqaning cheti bilan bir tekislikda yotishi uchun ortiqcha hamir pichoq bilan sidirib tashlanib, yuzi tekislanadi. SHisha plastinka xalqa bilan birga asbob stoliga o‘rnatiladi. Sterjen pastga tushirilib, ignasi hamirga tekkizib qo‘yiladi, siquvchi vintni burab, o‘zak shu holatida mahamlanadi. So‘ngra vintni darxol burab bo‘shatish kerak, shunda sterjenning uchidagi igna sement hamiriga bemalol botadi. Ignani hamirga avvalo har besh minutda (to hamir qota boshlaguncha), keyinchalik har 15 minutda (to hamir qotib bo‘lguncha) botirish kerak. Igna hamirning faqat bir joyiga emas, balki turli joylariga botirilishi, buning uchun xalqa surib turilishi, igna esa har gal botirish oldidan xo‘l latta bilan artilishi lozim. Sement suvda qorilgan paytdan to igna shisha plastinkaga 1-2 mm etmay to‘xtaydigan paytgacha o‘tgan muddat sement hamiri qota boshlash vaqti, deb qabul qilinadi. Sement suvda qorilgan paytdan to igna sement hamiriga 1-2 mm dan sal ko‘proq botgan paytgacha muayyan vaqt o‘tadi, ana shu vaqt mobaynida hamir obdon qotadi. Portlandsement, mineral qo‘shimchali portlandsement, toshqol portlandsement va putssolan portlandsement hamiri qorilgan paytidan hisoblaganda, faqat 45 minutdan keyin qota boshlaydi va 10 soatdan keyin toshdek qotib qoladi.
Sement massasi-……..g; Suv miqdori -…….% yoki ……sm³;
Suv bilan aralashtirilgan vaqti……soat….daqiqa.

№	Vaqt		Asbob ko`rsatkichi, mm
	soat	daqiqa
1
2
3