Beton turlari va ularning klassifikatsiyasi

Ohak. Silikat beton ishlab chiqish uchun, oxirgi yillarda qurilishda
keng ko‘lamda ishlatiladigan bog‘lovchi sifatida havoiy ohakdan
foydalanilmoqda.
Havoiy ohak - oddiy bog‘lovchi, karbonat jinslarni (ohaktosh, mel,
rakushechnik-chig‘anoq, kimyoviy ishlab chiqarish chiqindilari va boshqalar),
o‘rtacha kuydirish usuli bilan olinadi hamda uning tarkibida loytuproqli
aralashmalar 8% dan ortiq bo‘lmasligi talab etiladi. Qurilishda
so‘ndirilmagan – bu suvsiz kalьtsiy okisidi CaO bo‘lib uning asosiy
qismini tashkil etadi, va so‘ndirilgan, ya’ni so‘ndirilmagan ohakni suv
bilan birlashishi natijasida olingan va asosan kalьtsiy oksidi gidrati
Ca(OH)2 dan tashkil topgan ohaklar qo‘llaniladi.
Xavoyi ohakka mineral qo‘shimchalar yanchilgan tog‘ jinslari yoki ishlab
chiqarish chiqindilari (domna va yoqilg‘i shlaklari, kul, vulqon tuflari,
opoklar,pemzalar, kvarts qumi, gips toshi) qo‘shish mumkin. Sifati bo‘yicha
tarkibidagi aktiv SaO va MgO larni miqdoriga qarab ohak 3 navga
(qo‘shimchasiz, ohakda ularning miqdori tegishli ravishda 90,80,70% ga teng
kelishi kerak, qo‘shimchali I va II naviga ohaklarda tegishli ravishda 64,52%
bo‘linadi). So‘nish tezligiga qarab tez so‘nadigan ohak (so‘nish tezligi 20
min. gacha) va sekin so‘nadigan ohakka (so‘nish tezligi 20 min dan qo‘proq)
ajratiladi.
Havoda qotadigan ohakli qorishma va betonlarning mustahkamligi
katta emas, 28 kunda 0,5-3 MPa ni tashkil etadi. Material mustahkamligi
avtoklav ishlov berishda (1750S harorat va 0,8 MPa bosimda) sezilarli
darajada oshirilishi mumkin, ohakning to‘ldiruvchi kremnezemi bilan o‘zaro
ta’siri natijasida mustahkam gidrosilikatlar hosil bo‘ladi. Bu usul
avtoklav silikat betonni olish uchun qo‘l keladi, mustahkamligi 20-50 MPa
ni tashkil etadi (hatto bundan ham yuqori bo‘lishi mumkin), shuningdek
serg‘ovak betonni ishlab chiqishda qo‘llash mumkin. Avtoklav silikat
materiallarini olish uchun tarkibida magniy oksidi 5% dan ko‘p bo‘lmagan
tez so‘nadigan ohakdan foydalaniladi.