Beton turlari va ularning klassifikatsiyasi

Gidrofob portlandsement – portlandsement klinkerbni sirt-aktiv
gidrofoblovchi (suv yuqtirmaydigan) qo‘shimcha bilan mayin yanchilgan
mahsulotdir. Qo‘shimcha sifatida milonaft yoki asidol, ya’ni neftь
mahsulotlari sement massasiga nisbatan 0,1-0,15% miqdorda olinadi.
Gidrofob sementi, boshqa oddiy sementdan farqli, quyidagi xususiyatlarga
ega: nam tortishi past, uzoq muddatga saqlanganda va xatto nam havoda
ortilganda ham aktivligini yo‘qotmay sochiluvchan holatda qoladi; yuqori
plastiklikka (plastiklashtirilgan sementdan kam bo‘lsada) ega; suv shimish
va suv o‘tkazish darajasi past va betonda sovuqqa chidamligigi yuqori.
Gidrofob sementi ham oddiy portlandsement markalari kabi markalarga
ega.
Sirt-aktiv qo‘shimchali sementlar boshlang‘ich davrda bir qancha
sekinroq qotish tezligiga ega bo‘lib, shunga ko‘ra kamroq issiqlik ajratib
chiqaradi. Bu sementlar alohida maxsus sharoitlarda, ya’ni gidrotexnik
inshootlarini qurishda va monolit temir-beton konstruktsiyalarini
ko‘tarishda ishlatiladi, bunda betonning suv o‘tkazmasligi va issiqlik
ajratib chiqarishi muhim ahamiyatga ega.
Sulьfatga chidamli sementlar – alohida guruhga ajratilgan va
ularga UzRST talablari kuyilgan (1.1 jadvalga qar.). Sulьfatga chidamli
portlandsement (SPTS) 400 marka bilan ishlab chiqariladi. Sementning
sulьfatga chidamliligi mineralogik tarkibini me’yorida bo‘lishi bilan
ta’minlanadi, qaysiki sulьfat agressiyasiga chidamsiz minerallarning
miqdori tarkibda kamaytiriladi. Bu sement tarkibida: S3S>50%, S3A<5%,
S3A<5%, S3A+C4AF<22%. Qo‘shimchali sulьfatga chidamli portlandsement
(KSPTS) maxsus tarkibdagi portlandsement klinkerini (C3A<5%,
C3A+C3AF<22%) va mayin yanchilgan aktiv mineral qo‘shimcha bilan birga
tuyib olinadi. Qo‘shimcha sifatida trepel, opok, diatomit (5-10%) yoki
granullangan domna shlaki (10-20) ishlatiladi. Qo‘shilma C3S
gidrotatsiyasida ajraladigan kalьtsiy gidrooksidini bog‘laydi, bu esa
sementning sulьfatga chidamliligini oshiradi. Bunday holatda tarkibida
juda ko‘p C3S bo‘lgan klinkerni qo‘llash mumkin bo‘ladi, qo‘shimchali
sulьfatga chidamli sementlar esa 500 va 400 markaga egadir.