Bazidioomikota filumi. Uredinales tartibi

Spermogoniylar. 
Bular ichida spermasiylar va ustida reseptiv (qabul qiluvchi) 
gifalari bo’lgan tuzilmalardir. 
Spermasiylar 
otalik jinsiy a’zolari (hujayralari) 
bo’lib, 
reseptiv 
gifalar 
trixogina 
vazifasini 
bajarishi 
faraz 
qilingan. 
Spermogoniylarning 11 morfologik tiplari bayon qilingan (Hiratsuka, Cummins, 
1963). Barcha spermogoniylar oraliq xo’jayin o’simlik to’qimalari ichida o’suvchi 
birlamchi, gomokariotik miseliydan hosil bo’ladi va ular o’sishi determinant yoki 

---

indeterminant bo’lib, ular kutikula, epidermis yoki po’stloq qismi ostida joylashishi 
mumkin. Spermogoniylar ko’za, deyarli konus, yassi yoki cho’zilgan shaklli bo’lishi 
mumkin. 
Ulardan ko’za shakllilari eng ko’p uchraydi. Spermogoniy ichida juda ko’plab 
spermasiylar – kichik, bir hujayrali va bir yadroli, rangsiz, shar yoki noto’g’ri 
dumaloq shaklli hujayralar, ustki qismida esa ustisa (pòra) hosil bo’ladi. Ustisa 
atrofida ko’p sonli maxsus, ingichka gifalar – perifizalar – rivojlanadi. Ustisa 
xo’jayin o’simlik epidermisini yorib, ochiladi, uning teshigidan tashqariga ko’plab 
spermasiylar suyuqlik tomchisi ichida chiqadi. Bu suyuqlik quyuq, yopishqoq, 
xushbo’y isli va shirinroq ta’mli bo’lib, hasharotlarni jalb qiladi. Hasharotlar 
suyuqlik bilan oziqlanishi 

---

paytida spermasiylar ularning tana qismlariga yopishib qoladi va ular vositasida bir 
spermogoniydan boshqalarining reseptiv gifalariga tashib, o’tkaziladi. 
Reseptiv gifalar spermogoniyning ustisalari ustida, suyuqlik tomchisi ichida 
joylashadi. Bitta spermogoniyda hosil bo’lgan spermasiylar va reseptiv gifalar bir 
xil jinsli bo’lib, bir-biriga mos bo’lmaydi, chunki zang zamburug’larining aksariyati 
geterotallik. Qarama qarshi jinslarga mansub bo’lgan miseliylarning birida hosil 
bo’lgan spermogoniyning qabul qiluvchi gifalariga ikkinchi miseliydan boshqa jinsli 
spermasiy tushganida (hasharotlar yoki yomg’ir tomchilari vositasida), spermasiy 
reseptiv gifaga yopishadi, ular orasidagi hujayra qobiqlari eriydi va spermasiy 
yadrosi reseptiv gifa ichiga kiradi. So’ngra bu yadro spermogoniyning ostki qismiga 
migrasiya qiladi va u yerda dikariotik hujayra hosil bo’ladi. 
15.1-rasm
.