Баъзи геологик ва геоморфологик терминларга изоҳ. А абиссаль

КОНТИНЕНТАЛ ЁНБАҒИР – ѐтиш бурчаги бир неча градус бўлган денгиз тубининг нисбатан тик қисми. Денгиз туби умумий майдонининг 19% ни ишғол қилади.
КОНТИНЕНТАЛ ИҚЛИМ – денгиздан йироқ, ѐзи қуруқ, иссиқ, қиши эса совуқ бўлган текисликлар, баландликлар ва тоғлар иқлими.
КОРАЛЛАР (ѐки маржон полиплари) – денгиз тубига ѐпишиб, якка ѐки ғуж бўлиб яшайдиган, махсус синфга мансуб маржонлар. Кўп маржонлар ташқи томонидан оҳак скелетли бўлиб, жинслар орасида яхши сақланади. Ғуж бўлиб яшайдиган маржонлар денгиз тубида йирик қурилмалар – маржон рифлари ва оролларини бунѐд этади.
КОРРАЗИЯ – ҳаракатланаѐтган тоғ жинси зарраларининг бошқа жинсларни тирнаш, силлиқлаш, ишқалаш фаолияти. Шамол учириб келган қум зарраларини Ер юзига чиқиб турган тоғ жинсларига урилишидан, музлик тагида ѐпишиб қолган жинс зарраларининг муз билан бирга силжишидан, оқин сув юмалатиб келаѐтган ашѐларни бир-бирига ҳамда остидаги ва ѐнидаги жинсларга урилишидан, ишқаланишидан корразия жараѐни юзага келади. Ҳаракатланаѐтган зарралар ҳам қирилиб, ўткир қирралари силлиқланади.
КОРРОЗИЯ – Емирилиш – геологияда тоғ жинслари юзасининг сув ва сувли эритмаларнинг кимѐвий таъсиридан емирилиши.
КРИОГЕН ЖАРАЁНЛАР – доимий музлоқ, музлаган ва эриѐтган тоғ жинсларида содир бўладиган физик, физик-кимѐвий ва биокимѐвий жараѐнлар.
КРИОГЕН РЕЛЪЕФ – криоген жараѐнлар таъсирида ҳосил бўлган релъеф шакллари (криоген ботиқ ва чўкмалар, тош “оқим”лари, харсанг тош қаторлари, ҳалқасимон тош уюмлари, криоген дўнглар, курумлар ва бошқалар).
КУРУМЛАР – жадал нураш натижасида тоғларда ҳосил бўлган юмалоқ катта тош, ярим силлиқланган харсанг тошларнинг кенг майдонда йиғилиши ва жинс бўлакларининг гравитацион кўчиши. Кичик қияли ѐнбағирларни ва ясси тепаликларни қоплаб ѐтади (“тош денгизи”) ѐки ѐнбағирлардан аста-секин пастга қараб силжийди (“тош дарѐлари”). Ўсимликлар умуман бўлмайди. Тош оқимининг синоними.
Л
ЛАВА – вулқон отилганда магма таркибидаги газлар, сув буғлари, кислоталар ажралиб чиққан, ер юзасида оқадиган, ўта қизиган суюқ ѐки жуда ѐпишқоқ, асосан силикатли масса.
ЛАГУНА – 1) денгиздан ювилган, қумтош-шағалли қирғоқ тепаликлари билан ажралган ѐки (гоҳо) битта тор бўғоз орқали денгиз билан туташган саѐз табиий сув ҳавзаси; 2) ҳалқасимон маржон ороллари ўртасидаги сув ҳавзаси.