Barliq tiri organizmler sirtqi ortaliqtan hár túrli zatlardi alip ózlestiredi,olardi organ hám toqimalardiń duzilisi ushin zárúr materiyal hám energiya deregi sipatinda sarplap,shiǵindi zatlardi sirtqa ajiratip turadi

Marganec.Bul element barliq haywanlardiń ásirese jas mallardiń normal tirishligi, ósiw hám rawajlaniwi ushin zárúr.Hámde ol organizmde qan payda boliw processin, erkek hám urǵashi mallardiń jinisiy aktivligin basqaradi.Ol kóp ǵana fermentlerdiń( fosfoglyukomutaza, enoloza) quramina kiredi. Hámde fosfofruktokinaza, arginaza, dipeptidaza, siltili fosfataza fermentleriniń aktivligin asiradi.

Organizmde bawir, buyrek hám miy quraminda kóp muǵdarda hámde suyek hám teri toqimalarinda az muǵdarda ushiraydi.Qanda oniń muǵdari 100ml de 15-20 mkg di quraydi.Qanda oniń muǵdari azaysa ásirese quslarda tez sezilip, ósiwden toqtaydi, suyek payda boliwi páseyedi hám kem qanliq payda bolip hár qiyli keselliklerge ushiraydi.

Normal organizm sutkasina hár bir kg qurǵaq aziqliq penen 40-50 mg marganec ózlestiriwi jetkilikli.Dene salmaǵiniń hár bir kg na15-30 mg marganec tuwra keliwi kerek.Jasil ósimlikler hám saban marganec ke bay.

Kobalt.Bul organizm ushin eń áhmiyetli elementlerdiń biri bolip turaqli jaǵdayda haywan aziqliǵiniń quraminda boliwi shárt, sebebi ol organizmde kóp ǵana biologiyalq waziypalardi orinlaydi.Transmetilleniw hám gemoglabinniń biosintezleniw reakciyalarin katalizlewshi enzimlerdiń kofermenti sipatinda vitamin B₁₂ quramina kiredi. Arginaza hám depeptidaza fermentleriniń aktivligine keri tásir kórsetedi.

Ot shóp quraminda kobalt jetispegende haywanlarda kem qanliq(anemiya) hám azip ketiw jaǵdaylari gúzetiledi, hám olardiń racionina kobalt duzlari qosip beriw nátiyjesinde dawalaǵan.Lekin kobaltti inekciya qiliw payda bermesligi aniqlanǵan.

Asqazan hám ishek mikroflorasi tárepinen vitamin B₁₂ niń sintezleniwi ushin kobalt zárúr.Kobalt organizmde tiykarinan bawir, talaq, buyrek, ókpe quraminda hám az muǵdarda bulshiq et toqimalari quraminda ushiraydi.Kobaltqa bolǵan ortasha sutkaliq talap haywan organizminiń salmaǵiniń 50-60kg mina 1-2mg tuwra keliwi aniqlanǵan.

Kúkirt.Bul haywan organizmindegi derlik barliq beloklardiń quraminda ushiraydi.Sonday aq jún,shax, tirnaq siyaqlilardiń beloklari bolsa kúkirtke biraz bay.Quraminda kúkirti bar kóp ǵana aminokislotalar organizmniń tirishligi ushin júdú zárúr bolǵan biologiyaliq aktiv zatlardiń sintezleniwi ushin jumsaladi.Soniń ushin haywan organizminiń kúkirtke bolǵan talabi oniń kúkirti bar aminokislotalarǵa bolǵan talabi menen esapqa alinadi.Organizmniń bul talabi haywan aziqliǵi quramindaǵi belokli zatlar menen toltiriladi.Ayirim jaǵdaylarda organizmdi kúkirtke bayitiw ushin racion quramina metionin aminokislotasinan qosiladi.Sebebi bul aminokislota basqa aminokislotalarǵa qaraǵanda kúkirtke biraz bay.