Baktria press Тошкент 2013 Ўзбекистон Республикаси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Тараққиёт Дастури

янги меҳнат шартномасини тузишим шартми?

---

43
5-БОБ
Шарт эмас. Меҳнат кодексининг 96-моддаси 1-чи қисмига мувофиқ, доимий 
бошқа ишга ўтказиш иш берувчининг буйруғи билан расмийлаштирилади. Бошқа 
доимий ишга ўтказиш ҳақида буйруқ чиқариш учун ходим билан тузилган меҳнат 
шартномасига киритилган ўзгаришлар асос бўлади.
83. Ишлаб чиқаришда юз берган ўзгаришлар сабабли, мени вақтинча бошқа 
ишга ўтказишди. Мен меҳнат шартномамга ўзгартириш киритишни сўраб 
мурожаат қилишим керакми?
Йўқ, керак эмас. Меҳнат кодексининг 96-модддаси 6-чи қисмига кўра, вақтинча 
бошқа ишга ўтказишлар меҳнат шартномасида акс эттирилмайди.
84. Бошқа ишга ўтказишда олдин буйруқ чиқариладими ёки олдин меҳнат шартно
-
масига ўзгартириш киритиладими, деган масалада кадрлар бўлими ходими билан 
баҳслашиб қолдик. Ушбу ҳолатга ойдинлик киритиб беришингизни сўраймиз?
Меҳнат кодексининг 96-моддаси 1-чи қисмга кўра, доимий бошқа ишга 
ўтказиш иш берувчининг буйруғи билан расмийлаштирилади. Бошқа доимий 
ишга ўтказиш ҳақида буйруқ чиқариш учун ходим билан тузилган меҳнат 
шартномасига киритилган ўзгаришлар асос бўлади.
Вақтинча бошқа ишга ўтказиш унинг муддати кўрсатилган ҳолда, буйруқ билан 
расмийлаштирилади.
Меҳнат шартномаси тарафларининг келишувига биноан ҳамда ходимнинг 
ташаббуси билан, вақтинча бошқа ишга ўтказиш ҳақида буйруқ чиқариш учун 
унинг аризаси; ҳомиладор аёлларни ва икки ёшга тўлмаган боласи бор аёлларни 
вақтинча бошқа ишга ўтказиш ҳақида буйруқ чиқариш учун эса, — уларнинг аризаси 
ва тиббий хулоса асос бўлади.
85. Мен номуайян муддатга тузилган меҳнат шартнома асосида ишлаяпман. 
Бугун ўз хоҳишим билан ишдан бўшаш ҳақида ариза ёздим. Эртадан бошлаб 
ишга чиқмаслигим мумкинми?
Меҳнат кодексининг 99-моддасига мувофиқ, ходим номуайян муддатга тузилган 
меҳнат шартномасини ҳам, муддати тугагунга қадар муддатли меҳнат шартномасини 
ҳам, икки ҳафта олдин иш берувчини ёзма равишда огоҳлантириб, бекор қилишга 
ҳақлидир. Огоҳлантириш муддати тугагандан сўнг ходим ишни тўхтатишга ҳақли, 
иш берувчи эса ходимга меҳнат дафтарчасини бериши ва у билан ҳисоб-китоб 
қилиши шарт.
Бироқ, муросага келиш йўли ҳам мавжуд: мазкур модданинг 2-чи қисмига кўра сиз 
иш берувчи билан меҳнат шартномаси огоҳлантириш муддати тугамасдан олдин ҳам 

---

44
5-БОБ
бекор қилиниши ҳақида келишиб олишингиз мумкин. Меҳнат шартномасини ходим-
нинг ташаббуси билан бекор қилиш ҳақидаги ариза у ўз ишини давом эттиришининг 
имкони йўқлиги (ўқув юртига қабул қилинганлиги, пенсияга чиққанлиги, сайлаб 
қўйиладиган лавозимга сайланганлиги ва бошқа ҳоллар) билан боғлиқ бўлса, иш 
берувчи меҳнат шартномасини ходим илтимос қилган муддатда бекор қилиши керак.
86. Мен узоқ вақт иш қидирганимдан кейин, шу йилнинг июн ойида бир компани
-
яга ишга жойлашдим. У ерда тўрт ой ишлаб, бошқа иш топишим кераклигини 
тушундим. Компанияда жуда ҳам кўп нюанслар бор ва маош кам, мен эса пенсия 
ёшига етиб қолганман. Тўрт ойгина ишлаб, ишдан бўшашим мумкинми?
Меҳнат кодексининг 99-моддасига кўра, ходим меҳнат шартномасини 
истаган пайтда икки ҳафта олдин иш берувчини ёзма равишда огоҳлантириб 
бекор қилишга ҳақлидир.
Шу сабабли, сиз ўз хоҳишингизга кўра ишдан бўшатиш ҳақида ариза ёзиб, икки 
ҳафта ишлаб бериб ишдан бўшашингиз мумкин.
87. Бизнинг корхонамиз бошқа мулкдорга сотиб юборилди. Энди бизнинг меҳнат 
жамоамиз (биз пойабзал фабрикасида ишлаймиз) ишдан бўшатиламизми, деб 
ташвишланмоқда.
Меҳнат кодексининг 98-моддаси 1-чи қисмига мувофиқ бундай ҳолларда 
меҳнат муносабатлари ходимнинг розилиги билан давом этаверади. Корхона 
мулкдори алмашиши, шунингдек корхона қайта ташкил этилишисиз ва сизнинг 
ҳамкасбларингиз билан тузилган меҳнат шартномасини қонун ҳужжатларига 
мувофиқ умумий асосларда бекор қилиниши мумкин Ушбу умумий қоидадан 
фақат битта истисно ҳолат бор. Меҳнат кодексининг 100-моддаси 2-чи қисми, 
6-бандига кўра корхона раҳбари, унинг ўринбосарлари, бош бухгалтер билан; 
корхонада бош бухгалтер лавозими бўлмаган тақдирда эса, бош бухгалтер 
вазифасини амалга оширувчи ходим билан тузилган меҳнат шартномаси 
мулкдорнинг алмашиши сабабли бекор қилиниши мумкин. Мазкур асос бўйича 
меҳнат шартномасини корхона мулк қилиб олинган кундан бошлаб, уч ой 
мобайнида бекор қилишга йўл қўйилади.